آپاچی
آپاچی (Apache)
به‌معنای «مرد جنگجو»، از قبایل سرخ‌پوست امریکایی. تعداد آنان در اواخر قرن ۲۰ حدود ۲۲هزار نفر بوده و در گذشته از طریق شکار گاومیش، برداشت گیاهان وحشی خوراکی، کشت ذرّت، و حمله به سایر قبایل در غرب امریکا امرار معاش می‌کردند. آپاچی‌ها که از لحاظ فرهنگی به آپاچی‌های غربی و شرقی تقسیم می‌شدند، همراه همسایگان خود، قبیلۀ ناواهو[۱]، بازمانده‌های سرخ‌پوستان اَتابَسکی[۲] زبان به‌شمار می‌روند، که در سال ۱۰۰۰م از کانادا به جنوب‌غربی ایالات متحده کوچ کردند. در قرون ۱۸ و ۱۹ به جنگجویان سوارکار شهرت داشتند. آپاچی‌ها اکنون در قرارگاه‌های آریزونا، جنوب غربی اوکلاهما[۳] و نیومکزیکو زندگی می‌کنند. رهبران آپاچی از قبیل کوچیس[۴]، منگاس کلراداس[۵]، جرونیمو[۶]، و ویکتوریو[۷] در نیمۀ دوم قرن ۱۹ چهره‌های شاخصی بودند. کوچیس، شدیدترین نبردهای سرخ‌پوستان را علیه سفیدپوستان امریکا در ۱۸۶۱ آغاز کرد. در ۱۸۷۱ـ۱۸۷۳ شمار زیادی از آپاچی‌ها تسلیم و به قرارگاه‌هایی در آریزونا فرستاده شدند. اما تعداد بیشتری از مستقرشدن سر باز زدند و تا ۱۸۸۶، که جنگجویان باقی‌مانده تسلیم شدند، نبرد آن‌ها به رهبری جرونیمو و ویکتوریو ادامه یافت. قبیلۀ چیریکائوئا[۸]ی جرونیمو به فلوریدا و سپس آلاباما[۹] و در ۱۹۱۳ به اوکلاهما یا نیومکزیکو رفتند. آپاچی‌های شرقی در قرارگاه‌های نیومکزیکو، و آپاچی‌های غربی در قرارگاه‌های مرکز شرقی آریزونا مستقر شدند. بزرگ‌ترین قرارگاه در آریزونا، قرارگاه سان‌کارلوس سرخ‌پوستان آپاچی[۱۰]، تأسیس در ۱۸۷۱ (جمعیت ۱۰,۵۰۰ نفر در ۱۹۹۴) و قرارگاه فورت سرخ‌پوستان آپاچی[۱۱] (جمعیت ۱۲هزار نفر در ۱۹۹۴) بودند که ۱.۶ میلیون جریب وسعت دارند.