مفید فی تاریخ صنعاء و زبید
المفید فی تاریخ صنعاء و زبید (کتاب)
(عنوان کامل کتاب: المفید فی تاریخ صنعاء و زبید و شعرائها و ملوکها و اعیانها و ادبائها) کتابی در تاریخ یمن، تألیف عُماره بن ابی الحسن بن علی بن زیدان حدقی حکمی (متوفای 1174م). نویسنده‌ی کتاب عالم، شاعر، تاریخ‌نگار و سیاستمداری بود که هنگام اقامتش در مصر این کتاب را در سال 1165 در اجابت درخواست دوستش، قاضی فاضل، تألیف کرد.
این کتاب دربردارنده‌ی محورهایی است که تاریخ‌های پیش از او، از قرن سوم تا زمان مولف، بدان پرداخته‌اند. المفید فی تاریخ صنعاء و زبید نخستین کتاب تاریخ عمومی یمن است که حوادث و سرگذشت دولت‌ها را از برآمدن تا سقوط دنبال کرده. در این کتاب، با توجه به این که مولف آن در وهله‌ی نخست شاعر و ادیب بوده، اهتمام ویژه‌ای به رجال ادبی شده. از این رو مولف در عنوان کتاب نیز شاعران و ادبیان را در کنار شاهان و اعیان نشانده است.
در 1892 شرق‌شناس انگلیسی، هنری. سی. کای[۱] در لندن کتابی را با عنوان آغازهای تاریخ میانه‌ی یمن منتشر کرد و در آن، با استفاده از نسخه‌ای خطی از کتاب المفید که در موزه‌ی بریتانیا نگه‌داری می‌شود، ترجمه‌ای از این کتاب را نیز گنجاند. پس از 60 سال (1957م) حسن سلیمان محمود در قاهره کتاب کای را به همراه ترجمه‌ی مقدمه‌ی آن به چاپ مجدد رساند. نسخه‌شناس یمنی، قاضی محمد بن علی اکوع، نیز در سال 1965 این اثر را با افزودن بخشی که به شاعران و ادیبان یمن اختصاص داشت و در اثر هنری. سی. کای نیامده بود منتشر کرد. شکری فیصل نیز در کتابی با عنوان خریدة القصر و جریده العصر (طبع سال 1964) این بخش مربوط به شاعران و ادیبان را گنجانده است.
- ↑ Henry C.Kay