مجمع الجزایر
مَجمَعُ‌الجزایر (archipelago)
گروهی از جزایر یا منطقه‌ای از دریا، شامل گروهی از جزایر. این جزایر معمولاً منشأ آتشفشانی دارند و برخی از آن‌ها در واقع قلۀ کوه‌های آتشفشانی‌اند که اطراف حاشیۀ قاره‌ای قرار دارند و دریا آن‌ها را زیر آب برده است. جزایر آتشفشانی زمانی شکل می‌گیرند که نقطۀ داغی[۱] درون گوشتۀ[۲] زمین رشته آتشفشان‌هایی بر سطح ایجاد کند، مانند مجمع‌الجزایر هاوایی[۳]، یا زمانی که در حاشیۀ صفحۀ مخرّب[۴] (← زمین‌ساخت صفحه‌ای) فرورانش[۵] یک صفحه به زیرصفحه‌ای دیگر گروهی از جزایر قوسی‌شکل[۶] ایجاد کند، مانند مجمع‌الجزایر آلئوسین[۷]. این‌گونه جزیره‌ها به جزیرۀ کمانی[۸] مشهورند. نووایا زملیا[۹] در اقیانوس منجمد شمالی، گسترۀ شمالی کوه‌های اورال[۱۰]، براثر سیلاب قاره‌ای[۱۱] ایجاد شده است.