ملاعبدالنبی تسوجی
ملاعبدالنبی تسوجی (خوی 1117 - کربلا 1203ق)
(با نام کامل: ملاعبدالنبی بن شرف الدين محمد شريف بن اوجاق قلی طسوجی) از فضلاء و حکمای آذربایجان در عهد شاه حسين صفوی. او فقیه، حکیم، ریاضیدان، قرآن پژوه، و یکی از پنج عالم تراز اول و از جمله شخصیت های بنام تسوج در دورۀ مشروطه بوده است. او در علوم فقه، حديث، رجال، رياضی، تفسير، نجوم، ادبيات و ديگر علوم و فنون آن روزگار مهارت بسزایی داشته است. ملاعبدالنبی تسوجی از اساتید میرزا حسن زنوزی صاحب کتاب‌های ریاض‌الجنه و بحرالعلوم بوده است.
به علت آن که اجدادش از تسوج (طسوج)، قصبه‌ای از دهستان تسوج بخش شبستر شهرستان تبریز بوده‌اند، به تسوجی یا طسوجی نيز معروف شده است. پدرش اوجاق قلی تسوجی، از شاگردان ملا رفيع گيلانی و از فضلای زمان خود بوده كه در خوی زندگی می کرده است.
ملاعبدالنبی تحصيلات ابتدايی و مقدمات علوم عربی و صرف و نحو را در خوی فرا گرفت. سپس برای فراگيری علوم اسلامی به لاهيجان سفر كرد و مدت ها در خدمت سيد محمد لاهيجی و دیگر فضلای آن جا به تحصيل علوم نقلی و ادبی پرداخت. پس از آن، به همراه صاحب حدائق به محضر ملا رفيع گيلانی رسيد و علوم عقلی، تفسير، اصول، فقه و رياضی را از او و دیگر علمای گيلان آموخت.
ملاعبدالنبی مدتی در خوی به تدريس و تأليف پرداخت و در اين شهر منصب شيخ الاسلامی يافت. او مدتی هم در مشهد به تدريس مشغول بود و ميرزا حسن زنوزی به مدت پنج سال آن جا از محضر او بهره برد و ادبيات و رياضيات و ساير علوم دينی را فرا گرفت.
در ۱۱۹۶ق ناچار شد همراه با خانواده و فرزندانش از خوی به عراق و نجف اشرف برود و آن جا اقامت گزيند تا اين كه در ۱۲۰۳ق در كربلا درگذشت.
از جمله آثار اوست: تفسير قرآن معروف به "تفسير عبدالنبی طسوجی" كه نسخه‌ای از آن نزد شاگردش ميرزا حسن زنوزی وجود داشته است؛ حاشيه بر "تفسير بيضاوی"؛ شرح «نهج‌البلاغه» امام علی(ع)؛ شرح "صحيفه سجاديه" امام سجاد (ع)؛ حاشيه بر «مزار بحارالانوار» ملا محمد باقر مجلسی؛ حاشيه بر «سماء و عالم بحارالانوار» ملا محمد باقر مجلسی؛ حاشيه بر «مدارک الاحكام»؛ شرح «وافيه» تونی؛ شرح «معانی الاخبار» شيخ صدوق؛ و «تحفه الساكنين فی مهمات اصول دين» در اصول عقايد شيعه.
.