قمشه ای، آقا محمدرضا (قمشه ۱۲۴۱ـ تهران ۱۳۰۶ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۶ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۴۱ توسط Shahraabi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

قُمشه‌ای، آقا محمّدرضا (قمشه ۱۲۴۱ـ تهران ۱۳۰۶ق)

(متخلص به صهبا) عارف، فیلسوف و شاعر ایرانی. از ارکان اصلی حوزۀ فلسفی تهران، و از شاگردان سید رضی لاریجانی، میرزا حسن نوری و ملا محمدجعفر لاهیجی در فلسفه و عرفان است، و در محضر وی شاگردان متعددی، همچون میرزا هاشم اشکوری، جهانگیرخان قشقایی، جلال‌الدین میرزا ابوالفضل عنقا طالقانی، آخوند ملا محمد کاشانی، و میرزا صفای اصفهانی تربیت یافتند. وی دارای افکار بدیع و تقریرات مهم عرفانی است، ازجمله برهان صدیقین در اثبات وحدت شخصی وجود، تحلیل نوین شیعی از ختم ولایت، و معرفت انسان کامل یا انسان کبیر. بیشتر آثار او به‌صورت حواشی و گزارش‌هایی بر کتب عرفانی و فلسفی است، همچون تعلیقه بر شرح فصوص قیصری که شامل رسالۀ ولایت، خلافت کبری، تحلیل جوهر و عرض به لسان اهل‌الله، فرق بین اقسام اسماء، شرح حدیث زندیق و یادداشت‌های متعدد بر فص‌های مختلف شرح فصوص است؛ تعلیقه بر تمهید‌القواعد و مصباح‌الانس و شرح اشارات طوسی؛ رساله‌های موضوع علم، ردّ جواز انتزاع مفهوم واحد از حقایق متباین و تحلیل بندی از دعای سحر.