عکاسی اختری
عکاسی اختری (astrophotography)
استفاده از فن عکاسی در پژوهش‌های اخترشناسی. نخستین عکس‌برداری موفقیت‌آمیز از یک جرم‌آسمانی، عکس‌برداری از ماه بود. دانشمند انگلیسی، جان دبلیو دراپر[۱]، در مارس ۱۸۴۰ این عکس را روی شیشۀ حساس نقره‌ای ثبت کرد. نخستین عکس از یک ستاره، عکسِ ستارۀ نسر واقع[۲] بود که ویلیام باند[۳] در ۱۸۵۰ آن را تهیه کرد. در عکاسی اختری، امروز از فنونی مثل سی‌سی‌دی[۴] استفاده می‌شود. پیش از ابداع عکاسی، موضوعات رصدشده را به‌‌صورت طرح‌هایی که پشت تلسکوپ ترسیم می‌شد گردآوری می‌کردند. تا حدود ۱۸۵۰ و تا پیش از عرضۀ صفحه‌های خیس کلودیون[۵]، چندین شیشۀ حساس نقره‌ای مطلوب تهیه شده بود. دسترسی به این روش بسیار مناسب امکان بهره‌گیری از عکاسی با مبنایی روش‌مندتر، ازجمله زیرنظر گرفتن فعالیت لک‌های خورشیدی، را فراهم آورد. صفحه‌های خشک در دهۀ ۱۸۷۰ عرضه شدند و هنری دراپر[۶]، در ۱۸۸۰، با چنین صفحه‌ای از سحابی جبّار[۷] عکس گرفت. نخستین عکس مطلوب از یک دنباله‌دار[۸] را دیوید گیل[۹]، اخترشناس اسکاتلندی، در ۱۸۸۲ گرفت؛ صفحۀ عکاسی او تصاویر فوق‌العاده‌ای از ستاره را نشان می‌داد. چندی بعد، گیل و کاپتین یاکوبوس کورنلیوس[۱۰]، اخترشناس هلندی، نخستین اطلس عکس‌دار آسمان جنوبی را تهیه کردند که فهرستی از حدود ۵۰۰هزار ستاره بود. نوآوری‌های کنونی الکترونیک، به‌ویژه ابداع سی‌سی‌دی‌ها، کارایی بیشتری در گردآوری نور نسبت به فیلم‌های عکاسی دارند و درعین حال انتقال اطلاعات به رایانه را برای تجزیه و تحلیل ممکن می‌کنند. اما تصاویر سی‌سی‌دی، در مقایسه با صفحه‌های عکاسی، پُرهزینه و بسیار کوچک‌اند. صفحه‌های عکاسی برای تهیۀ تصاویری با میدان باز مناسب‌ترند، در حالی‌که سی‌سی‌دی‌ها در مورد اجسام منفردی به‌کار می‌روند که ممکن است بسیار کم‌فروغ باشند و در ناحیه‌ای محدود از آسمان قرار گرفته باشند.