ابن اعلم

ابن اعلم;
زادروز	۳۲۴ق;
درگذشت	۳۷۵ق
تحصیلات و محل تحصیل	بغداد
شغل و تخصص اصلی	فیلسوف
شغل و تخصص های دیگر	منجم
لقب	صاحب‌الزیج
آثار	زیج‌العضدی/زیج ابن اعلم، احکام‌النجوم؛ رسالة فی النجوم
گروه مقاله	اخترشناسی

ابن اَعلَم (۳۲۴ـ۳۷۵ق)

(شهرت: ابوالقاسم علی بن ابی الحسن علی کوفی بغدادی) فیلسوف و منجم شیعی. برخی نسب او را به جعفر بن ابی‌طالب رسانده‌اند، اما در این‌که او علوی بوده تردید نیست. در بغداد تحصیل کرد و در ریاضی، نجوم و حتی قوانین فیثاغورسی موسیقی به استادی رسید. ابن اعلم با مستکفی، مطیع و طائع، سه تن از خلفای عباسی، معاصر بود، اما در دربار عضدالدولۀ دیلمی در مقام منجم جایگاهی والا داشت. پس از عضدالدوله، چون نزد جانشین و پسرش صمصام‌الدوله احترام پیشین را نداشت، از دربار کناره گرفت و به حج رفت (۳۷۴‌ق). وی به‌سبب تألیف زیج‌العضدی/زیج ابن اعلم که تا چند قرن میان منجمان رواج داشت، لقب «صاحب‌الزیج» یافت. کسانی چون بیرونی و ابن یونس با استفاده از زیج ابن اعلم، صحت رصدهای او را تأیید کرده‌اند. وی همچنین خود ابزارهای رصد را می‌ساخته و آن‌ها را اصلاح می‌کرده و از پیش‌گامان تهیۀ زیج در تاریخ نجوم اسلامی بوده است. از دیگر آثار منسوب به او در منابع متأخر است: احکام‌النجوم؛ رسالة فی النجوم.