ابن سعود، عبدالعزیز (۱۸۸۰ـ۱۹۵۳م)
ابن سُعود، عبدالعزیز (۱۸۸۰ـ۱۹۵۳م)
عبدالعزیز بن سعود | |
---|---|
زادروز |
۱۸۸۰م |
درگذشت | ۱۹۵۳م |
ملیت | عربستانی |
شغل و تخصص اصلی | فرمانروا |
گروه مقاله | تاریخ جهان |
خویشاوندان سرشناس | عبدالرحمان (پدر)، ملک سعود (پسر) |
(ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن بن فیصل بن ترکی بن عبدالله بن محمد بن سعود بن محمد بن مقرن آل سعود، در تداول فرنگیان: ابن سَعود) نخستین پادشاه عربستان (۱۹۳۲ـ۱۹۵۳). پدرش عبدالرحمان، سلطان نجد در عربستان مرکزی بود و خود او در ریاض، پایتخت نجد، زاده شد. خاندان آل سعود از اواسط قرن ۱۸م (۱۲ق) خود را پرچمدار فرقۀ بنیادگرای وهابی اعلام کردند و بر عربستان مرکزی مسلط شدند. در ۱۸۹۱ خاندان رشیدی در شمال عربستان ریاض را تصرف کردند و ابن سعود با پدرش راه تبعید را در پیش گرفت. پسر در کویت پرورش یافت و به دنبال قیام بدویهای مرکز عربستان، ابن سعود ریاض را تسخیر و مجدداً پادشاهی خود را در ۱۹۰۲ برقرار کرد و تا ۱۹۱۴ بیشتر متصرفات سابق عثمانیها را در کرانه خلیج فارس در اختیار گرفت. در ۱۹۱۵ انگلستان او را امیر احساء (عربستان شرقی) و نجد شناخت. خصومت شخصی او با شریف مکه، حسین بن علی، که رهبر سیاسی و مذهبی حجاز و تحتالحمایه انگلستان بود، باعث شد در جنگ جهانی اول در شورش اعراب عربستان علیه دولت عثمانی شرکت نکند. ولی پس از پایان جنگ با پشتیبانی جمعیت وهابی اخوان متصرفات خود را تا کرانههای دریای سرخ گسترش داد و با شکستدادن حسین بن علی جده و شهرهای مقدس مکه و مدینه را تسخیر کرد و در ژانویه ۱۹۲۶ در مکه خود را پادشاه حجاز و نجد نامید و سرانجام در ۱۹۳۲ قلمرو خود را با عنوان «پادشاهی عربستان سعودی» (المملکة العربیة السعودیة) متحد کرد. در ۱۹۳۸ نفت در عربستان کشف شد و امتیازات نفتی آن به شرکتهای امریکایی و انگلیسی اعطا و صادرات آن از ۱۹۴۶ آغاز گردید. ابن سعود امور کشور را مانند ملک خانوادگیاش اداره میکرد و در این کار پسرانش که تعداد آنها را از ۲۳ تا بیش از ۵۰ میدانند او را یاری میکردند. پس از مرگ ابن سعود، پسرش با عنوان ملک سعود پادشاه عربستان شد.