ابن مازه، عبدالعزیز (قرن ۵ و اوایل قرن ۶ق)
| عبدالعزیز بن مازه | |
|---|---|
| شغل و تخصص اصلی | فقیه |
| لقب | برهان‌الدین، صدر کبیر، صدر ماضی، ابوالصدور، ابوحنیفۀ ثانی و بحرالعلوم |
| گروه مقاله | دین اسلام |
ابن مازه، عبدالعزیز (قرن ۵ و اوایل قرن ۶ق)
(امام عبدالعزیز بن عمر بن مازه بخاری، ملقب به بُرهان‌الدین، صدر کبیر، صدر ماضی و ابوالصدور) فقیه و عالم و بنیانگذار خاندان آل برهان یا بنی مازه. وی پیشوای دینی مردم بخارا بود. تسلط وی بر فقه حنفی سبب شد تا به لقب «ابوحنیفۀ ثانی» و «بحرالعلوم» مفتخر شود. عبدالعزیز و اخلافش به‌‌دلیل برخورداری از ثروت و نفوذ اجتماعی بسیار، مستقلاً به اعمال قدرت، در خارج از حوزۀ اقتدار دینی خود می‌پرداختند چراکه امامت مسلمانان در ماوراءالنهر با مذهب حنفی بود. چنان که با نیروهای غیردینی ترکان حاکم، کشمکش داشتند. سنجر سلجوقی در ۴۹۵ق، به وی لقب «صدر» داد، او را جانشین پیشوای مذهبی صفاری و حاکم بخارا کرد. همچنین خواهر خویش را به عقد عبدالعزیز درآورد. پس از وی، القاب «صدر جهان» و «صدر الصدور» بر بیشتر جانشینانش اطلاق شد.