میرزا مهدی گیلانی
میرزا مهدی گیلانی ( -1309ق)
(نیز با نام: میرزا مهدی خدیو گیلانی)
شاعر ایرانی، متخلص به خدیو و معروف به میرزای خدیو. چند سالى در نجف اشرف با میرزا زین العابدین، برادر كوچک تر حاج میرزا ابراهیم شریعتمدار سبزوارى، هم حجره بود. در هنگام اقامت در نجف، با میرزا حبیب خراسانی، شاعر، عارف و مجتهد مشهور دورۀ قاجاریه آشنا شد و همراه او به مجالس صوفیه بغداد می‌رفت. حبیب خراسانی قصیده‌ای در ستایش خدیو سروده که مشخص می‌کند وی اعتمادی عمیق به او داشته است. حبیب از طریق خدیو در کاظمین با مرتاضی هندی به نام غلامعلی‌خان آشنا شد. غلامعلی‌خان که به زبان‌های باستانی و علوم و معارف هندوان آشنایی داشت، در حلقه ارشادش این علوم را به خواص شاگردانش می‌آموخت. حبیب هم با موافقت خدیو، از محضر غلامعلی‌خان بهره برد.
مشخص نیست که حبیب چه مدتی در نزد مرشد هندی به تعلم مشغول بوده است، اما پس از درگذشت غلامعلى خان، نخست خدیو گیلانی و سپس حبیب به مشهد رفتند.
خدیو در مشهد، در سراچه بیرونی منزل حاج میرزا هدایت‌اللّه، پدربزرگ حبیب، که در جوار مسجد گوهرشاد بود مقیم شد و اصحابى گردآورد كه آن ها را «اصحاب سراچه» یا «اهل سراچه» می‌نامیدند. پس از مدتی، عده‌ای از مشاهیر خراسان از جمله صید علی خان درگزی نیز به حلقۀ ارادت وی درآمدند و از جمله اصحاب سراچه شدند.
میرزا مهدی گیلانی در پایان عمرش، زندگى را در نهایت فلاكت و عسرت گذراند. میرزا مهدی گیلانی در مشهد درگذشت و همان جا نیز دفن شد.