احمد بن حنبل (بغداد ۱۶۴ـ همان جا ۲۴۱ق)

احمد بن حنبل;
زادروز	بغداد ۱۶۴ق;
درگذشت	بغداد ۲۴۱ق
ملیت	عراقی
شغل و تخصص اصلی	موسس مکتب حنبلی
شغل و تخصص های دیگر	فقیه و محدث و متکلم
آثار	المسند
گروه مقاله	فلسفه، منطق و کلام

احمد بن حَنبَل (بغداد ۱۶۴ـ همان‌جا ۲۴۱ق)

فقیه، محدث و متکلم و مؤسس مکتب فقهی حنبلی. در طلب حدیث به شهرهای گوناگون سفر کرد. سپس به بغداد بازگشت و ملازم شافعی شد. شاگرد قاضی ابویوسف و هُشیم بن بشیر نیز بود. بخاری و مسلم از او حدیث گرفته‌اند. کتابی در فقه ننوشت اما شاگردش ابوبکر خلّال آرای فقهی او را در کتاب الجامع لعلوم‌الامام احمد جمع کرده است. در فقه به اجماع، استصحاب، مصالح مرسله و سد ذرایع اهمیت فراوان می‌داد. در کلام، به خلق قرآن اعتقاد نداشت برای همین در حکومت مأمون و معتصم آزار فراوان دید و دو سال زندانی شد (← محنه). اما در حکومت متوکل مورد احترام کامل بود و متوکل در همۀ کارها با او مشورت می‌کرد. علاوه‌بر این، او مخالف رأی و تأویل قرآن بود. مدعی بود که بیش از یک میلیون حدیث نوشته و شنیده است. اثر مشهور او المُسنَد نام دارد که به مُسنَد امام احمد بن حنبل معروف است. وی در باب الحرب بغداد به خاک سپرده شد.