استابات ماتر دولوروسا
اسْتاباتْ ماتِر دولوروسا (Stabat Mater Dolorosa)
شعری لاتین[۱] که تاریخ پیدایش و سرایندۀ آن معلوم نیست، و اندوه مریم باکره[۲] پای صلیب[۳] را توصیف می‌کند. سرودن این شعر را به شخصیت‌های گوناگونی نسبت داده‌اند، ازجمله سن برنار اهل کلِروو[۴]، پاپ اینوکنتیوس سوم[۵]، و یاکوپونه دا تودی[۶]. در قرن ۱۴م این شعر به‌تدریج کاربرد نیایشی یافت و از ۱۷۲۷ به‌‌مثابۀ یکی از قسمت‌های دو ضیافت هفت اندوه حضرت مریم عذرا[۷] در تقویم کلیسای رُم[۸] گنجانده شد. این شعر در عبادت‌های جلوی شمایل مجالسِ تصلیب (تصاویر چهارده‌گانۀ تصلیب عیسی مسیح)[۹] نیز خوانده می‌شود. محبوبیت فراوان آن از تعداد آهنگ‌هایی که برایش ساخته‌اند پیداست. ژوسکن دِ پره[۱۰] در قرن ۱۵م و جووانّی دا پالسترینا[۱۱] در قرن ۱۶، تنظیم‌های پلی‌فونیک کلاسیکی روی آن انجام دادند. بعد از آن نیز آهنگ‌سازانی همچون جووانی پرگولزی[۱۲]، یوزف هایدن[۱۳]، جوآکّینو روسّینی[۱۴]، آنتونین دوورژاک[۱۵] و جوزپّه وردی[۱۶] آهنگ‌های برجسته‌ای بر این شعر ساختند.