پل لوکاس
پل لوکاس (بوداپست 26 می 1894- طنجه 15 آگوست 1971م) (Paul Lukas)
(نام اصلی: پال لوکاچ[۱]) بازیگر مجارستانی تئاتر، سینما و تلویزیون. برندۀ جایزۀ اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد از شانزدهمین دورۀ مراسم اسکار (1944م) بود.
لوکاس در کالج بوداپست تحصیل کرد و در آکادمی بازیگران مجارستان به آموختن تئاتر و نمایش پرداخت. در سال ۱۹۱۶ یک سال پس از پایان خدمت سربازی، به صحنۀ تئاترهای بوداپست راه یافت. در پی آن، با ایفای نقش در ابوالهول برای نخستین بار جلوی دوربین رفت و در بسیاری از نمایشنامه‌ها و فیلم‌های مجاری حضور پیدا کرد. خیلی زود در کشورش مورد توجه قرار گرفت. شهرتش به خارج از مجارستان و تا مرزهای اروپای مرکزی کشیده شد و در دهۀ ۱۹۲۰ بارها در نمایش‌های ماكس راينهارت در برلین و وین نقش‌هایی را ایفا کرد. در ۱۹۲۷ آدولف زوکر[۲] او را به هالیوود دعوت کرد. پس از یک‌سال آموختن زبان انگلیسی، با بازی در نخستین فیلم آمریکایی خود، دو عاشق، دوران تازه‌ای را آغاز کرد. ابتدا به‌طور کلیشه‌ای نقش شخصیت‌های آرام، موقر و اغواگر را به عهده می‌گرفت، اما آرام آرام، با بالا رفتن سن و باحفظ لهجۀ اروپایی‌اش، هرچه بیش‌تر در نقش خلافکاران، و اغلب نازی‌ها، ظاهر شد. با وجود این، با ایفای نقشی ضدنازی در نمایش موفق مواظب راين باشید[۳] در برادوی[۴] و تکرار همین نقش در نسخۀ سینمایی آن به بزرگ‌ترین موفقیت دوران فعالیتهایش دست یافت. لوکاس در تلویزیون نیز فعالیت داشت و از جمله در مجموعۀ تلویزیونی مأموران اف‌بی‌آی (۱۹۶۵ - ۱۹۷۴) به ایفای نقش پرداخت. لوکاس در ۱۹۴4 به خاطر مواظب راین باشید اسکار بهترین بازیگر نقش اول را ربود و جایزۀ منتقدان فیلم نیویورک را نیز به خود اختصاص داد.
لوکاس در حالی که در مراکش در جست‌وجوی مکانی برای گذراندن سال‌های بازنشستگی خود بود، بر اثر سکتۀ قلبی درگذشت و پیکرش در اسپانیا به خاک سپرده شد.
لوکاس با شایستگی تمام در ده‌ها فیلم به ایفای نقش‌های متفاوت پرداخت و در طول بیش‌تر از 40 سال حضور در هالیوود دورانی موفق را برای خود رقم زد. او هم در نقش‌های اول و مثبت در مقابل بازیگرانی سرشناس، مثل روت چاترتن[۵] در زن هرکس، سیلویا سیدنی[۶] در خیابان‌های شهر، کنستانس بنت[۷] در لالایی و لورتا یانگ[۸] در موفقیت بزرگ بازی کرد و هم در بسیاری از فیلم‌های جنگی، نقش‌های منفی نازی‌ها را به عهده گرفت. وی اگرچه با ایفای نقش «کورت مولر[۹]» در مواظب راین باشید به مقام ستارگان رسید، اما به‌ندرت در نقش‌های اساسی که بتواند آموخته‌های تئاتری‌اش را در آنها به کار گیرد، ظاهر شد. میان فیلم‌های دهۀ ۱۹۳۰ او چند اثر برجسته وجود دارد، که نقش‌هایی ماندگار را در آنها ایفا کرده، اما ایفای نقش «پروفسور فریتس» در زنان کوچک[۱۰] از همه شاخص‌تر است. به تصویر کشیدن شخصیت‌های «آتوس[۱۱]» در سه تفنگدار[۱۲]، «آرنولد» در دادزورث[۱۳]، «دکتر هارتس» در خانم ناپدید می‌شود[۱۴] و به‌ویژه «دکتر کاسل» در اعترافات یک جاسوس نازی[۱۵] نیز از جمله بازی‌های درخشان او در این دهه هستند. پس از بازی لوکاس در مواظب راین باشید به تدریج نقش‌های اول به او سپرده نشد، اما پس از آن نیز توانست با پختگی کامل از پس ایفای نقش‌های دوم شاخصی برآید.
گزیدۀ فیلم‌ها
- فردای نامشخص (الکساندر کوردا[۱۶]- 1923)