آل رشید

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آلِ‌ رَشید (حک: ۱۲۵۰ـ۱۳۴۰ق) Al-e Rashid (Rashid dynasty)


سلسله‌ای از اميران‌ وَهّابی جَبل‌ شَمَّر در نجد كه‌ مركز حكومتشان در حائل بود و سرانجام‌ به‌دست‌ آل سعود در ۱۳۴۰ق منقرض‌ شدند. بنيانگذار سلسلۀ آل رشيد عبدالله‌ بن‌ رشيد، از ياران فيصل بن تركی و از عشيرۀ‌ جعفر، بود. ابن رشيد در ۱۲۵۴ق به‌سبب اطاعت‌ از فرمانده‌ سپاه‌ مصر، كه‌ به‌ جبل‌ شَمِّر آمده‌ بود، به‌ حكومت‌ حائل‌ منصوب‌ شد و پس‌ از توسعۀ‌ متصرفات‌ خود، وَهّابيّت‌ را مذهب‌ رسمی قلمروش‌ كرد و هر ساله‌ خراجی به‌ دربار سعوديان‌ فرستاد. جز عبدالله‌ بن‌ رشيد، يازده‌ تن‌ از افراد اين‌ سلسله‌ به‌ فرمانروايی رسيده‌اند كه محمد بن عبدالله‌ (۱۲۸۹ـ۱۳۱۵ق‌) مقتدرترين آن‌هاست كه از جنگ‌های قبيله‌ای آل‌ سعود بهره جست و در ۱۳۰۷ق رياض‌ را تصرف کرد و قلمرو حكومت خود را در سراسر نَجْد و اطراف‌ عراق و مرزهای شام‌ گستراند و نيرومندترين‌ دولت‌ عربستان‌ مركزی را بنيان گذاشت. در زمان‌ يازدهمين حاكم‌ آل‌ رشيد، اين‌ سلسله‌ به‌ ضعف‌ گراييد و ابن‌ سعود با محاصره‌ حائل‌ در ۱۳۳۹ق موجبات‌ انقراض‌ حكومت‌ آل‌ رشيد را فراهم‌ كرد و در ۱۳۴۰ق وقتی محمد بن طلّال، آخرين امير اين سلسله، حائل را تسليم ابن سعود كرد. آل رشيد پس از ۹۰ سال حكومت منقرض شد.