آل رشید

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آلِ‌ رَشید (حک: ۱۲۵۰ـ۱۳۴۰ق) Al-e Rashid (Rashid dynasty)


سلسله‌ای از امیران‌ وَهّابی جَبل‌ شَمَّر در نجد كه‌ مركز حكومتشان در حائل بود و سرانجام‌ به‌دست‌ آل سعود در ۱۳۴۰ق منقرض‌ شدند. بنیانگذار سلسلۀ آل رشید عبدالله‌ بن‌ رشید، از یاران فیصل بن تركی و از عشیرۀ‌ جعفر، بود. ابن رشید در ۱۲۵۴ق به‌سبب اطاعت‌ از فرمانده‌ سپاه‌ مصر، كه‌ به‌ جبل‌ شَمِّر آمده‌ بود، به‌ حكومت‌ حائل‌ منصوب‌ شد و پس‌ از توسعۀ‌ متصرفات‌ خود، وَهّابیّت‌ را مذهب‌ رسمی قلمروش‌ كرد و هر ساله‌ خراجی به‌ دربار سعودیان فرستاد. جز عبدالله‌ بن‌ رشید، یازده‌ تن‌ از افراد این‌ سلسله‌ به‌ فرمانروایی رسیده‌اند كه محمد بن عبدالله‌ (۱۲۸۹ـ۱۳۱۵ق‌) مقتدرترین آن‌هاست كه از جنگ‌های قبیله‌ای آل‌ سعود بهره جست و در ۱۳۰۷ق ریاض‌ را تصرف کرد و قلمرو حكومت خود را در سراسر نَجْد و اطراف‌ عراق و مرزهای شام گستراند و نیرومندترین‌ دولت‌ عربستان‌ مركزی را بنیان گذاشت. در زمان‌ یازدهمین حاكم‌ آل‌ رشید، این‌ سلسله‌ به‌ ضعف‌ گرایید و ابن‌ سعود با محاصره‌ حائل‌ در ۱۳۳۹ق موجبات‌ انقراض‌ حكومت‌ آل‌ رشید را فراهم‌ كرد و در ۱۳۴۰ق وقتی محمد بن طلّال، آخرین امیر این سلسله، حائل را تسلیم ابن سعود كرد. آل رشید پس از ۹۰ سال حكومت منقرض شد.