میرزا جعفر خان مشیرالدوله
میرزا جعفر خان مشیرالدوله ( ـ۱۲۷۹ق)
(نیز با نام: میرزا جعفر مهندس) دولتمرد و دیپلمات ایرانی عصر قاجاریه، پسر میرزا محمد تقی وزیر. پدرش اصلیتی فراهانی داشته و در تبریز زیر دست میرزا بزرگ فراهانی قائم مقام اول کار می‌کرده است.
میرزا جعفر خان جزو دومین گروه از ایرانیانی بود که بنا به دستور عباس میرزا نایب‌السلطنه و وزیر باکفایتش میرزا عیسی قائم مقام اول در ۱۲۳۰ق برای تحصیل علم و معلومات جدید به اروپا فرستاده شدند. او از جمله شاگردانی بود که همراهِ چهار تن دیگر برای تحصیل در رشتۀ توپخانه و صنایع نظام به انگلستان اعزام شد. آنان بر حسب امر عباس میرزا در 1234ق به ایران بازگشتند. او نیز پس از چهار سال به تبریز برگشت و به کار تدریس و تعلیم فنون ریاضی و مهندسی و نیز علم توپخانه گماشته شد و از طرف عباس میرزا، ابتدا به واسطهٔ حسن خدمت به لقب «مهندس‌باشی» و سپس به «مشیرالدوله» ملقب گردید. سپس در بخش امور خارجه به کار پرداخت. از ۱۲۵۲ق، محمدشاه وی را به‌‌مدت هفت سال سفیر ایران در استانبول کرد.
در ۱۲۶۴ق به دستور امیرکبیر، به سمت کارپردازی امور خارجه منصوب و در تبریز مقیم شد. در همین سال، برای تعیین خطوط مرزی بین ایران و عثمانی، به آن کشور مأمور گردید که تا ۱۲۷۱ق به‌‌طول انجامید و بنا‌به مندرجات کتاب رسالۀ تحقیقات سرحدیۀ وی، نتیجه‌ای قطعی برای ایشان نداشت. پس از بازگشت‌اش به ایران در 1271ق، مورد بی توجهی میرزا آقاخان نوری جانشین امیر کبیر قرار گرفت و تا زمان برکناری او در 1275ق بیکار بود و هیچ شغل و سمت مهمی نداشت. بعد از عزل میرزا آقاخان صدراعظم و برچیده شدن مقام صدر اعظمی، به فرمان ناصرالدین‌‌شاه دارالشورای دولتی، مرکب از شش وزارتخانه تأسیس و ریاست آن بر‌عهدۀ مشیرالدوله گذارده شد (۱۲۷۵ق). یک سال بعد نیز شورایی مرکب از یازده نفر از وزرا تشکیل گردید که وی در آن عضویت داشت. مشیرالدوله با حفظ سِمت‌ِ ریاست دارالشورای دولتی، سفیر فوق‌العاده ایران در لندن شد (۱۲۷۷ق مطابق با اکتبر ۱۸۶۰م). او پس از یک سال، در اوایل 1278ق (ژوئن ۱۸۶۱م) به تهران بازگشت. پس از بازگشت، با حفظ سمت ریاست شورای دولتی، به سمت تولیت آستان قدس رضوی به جای میرزا محمد حسین عضدالملک منصوب شد. او مدت دو ماه در 1279ق متولی باشی بود و پس از آن، در همان جا نیز درگذشت.