طباطبایی، محمدحسین (تبریز ۱۲۸۱ـ قم ۱۳۶۰ش)

محمدحسین طباطبایی;
زادروز	تبریز ۱۲۸۱ش;
درگذشت	قم ۱۳۶۰ش
محل زندگی	تبریز و نجف و قم
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	تحصیل مقدمات علوم در زادگاهش
شغل و تخصص اصلی	فیلسوف
شغل و تخصص های دیگر	عارف، مفسر و فقیه امامی
لقب	علامه طباطبایی
آثار	تفسیر المیزان؛ بدایة‌الحکمة؛ نهایةالحکمة؛ مجموعه رسائل توحیدی؛ مجموعه رسائل منطقی؛ شیعه‌ در اسلام؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ علی و فلسفۀ الهی؛ قرآن در اسلام
گروه مقاله	دین اسلام
جوایز و افتخارات	بنیانگذار حرکت فرهنگی نوین در حوزۀ علمیه در دوران معاصر

(مشهور به: علامه طباطبایی) فیلسوف، عارف، مفسر و فقیه امامی. پس از تحصیل مقدمات علوم در زادگاهش، راهی نجف شد (۱۳۰۴ش) و فقه و اصول را نزد میرزا محمدحسن نائینی، محمدحسین اصفهانی (مشهور به کمپانی) و سید ابوالحسن اصفهانی، و علوم عقلی را از سیدحسین بادکوبه‌ای فراگرفت و در عرفان و سیر و سلوک از محضر سیدعلی قاضی طباطبایی بهره برد و مدارج عالی عرفان عملی را طی کرد. در ۱۳۱۴ به تبریز بازگشت و برای امرار معاش مدّت دَه سال به‌کار کشاورزی پرداخت و همزمان، موفق به نگارش مجموعۀ رسایل توحیدی و مجموعۀ رسایل منطقی شد. در ۱۳۲۴ به قم رفت و تا پایان عمر به تدریس و تفسیر قرآن، فلسفه و عرفان نظری پرداخت و شاگردان برجستۀ فراوانی تربیت کرد. مرتضی مطهری، جوادی آملی، حسن‌زاده آملی، حسینی تهرانی، ابراهیمی دینانی و سیدجلال آشتیانی ازجمله شاگردان او هستند. وی اگرچه از وامداران فکری حکمت متعالیه بوده، اما با نگرشی عقلانی در مواجهۀ جدّی با فلسفۀ غرب، به بحث معرفت‌شناسی پرداخته و سعی در ارائۀ منظومه‌ای معرفتی داشته است. علامه طباطبایی در مباحث تفسیری، به‌ویژه در تفسیر قرآن، با تفکیک حوزۀ تفسیر عقلانی، حوزۀ روایی و حوزۀ تاریخی، نگرشی نو را در برداشت از قرآن کریم به‌دست داده و روش تفسیری خود را به تأسّی از استاد عارفش تفسیر قرآن به قرآن نامیده است. او بنیانگذار حرکت فرهنگی نوین در حوزۀ علمیه در دوران معاصر بود و نوآوری‌های او در مباحث فلسفی و تفسیری از اهمیتی بسزا برخوردار است. اشعاری از او با درون‌مایه‌های عرفانی برجای مانده است. از آثارش: تفسیر المیزان؛ بدایة‌الحکمة؛ نهایةالحکمة؛ مجموعه رسائل توحیدی؛ مجموعه رسائل منطقی؛ شیعه‌ در اسلام؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ علی و فلسفۀ الهی؛ قرآن در اسلام.