فیروز آذرگشسب
| فیروز آذرگشسب | |
|---|---|
| زادروز |
یزد 10 بهمن 1292ش |
| درگذشت | تهران 5 تیر 1375ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | لیسانس علوم دینی- مدرسۀ ویژۀ موبدزادگان زرتشتی بمبئی/ لیسانس علوم قضایی- دانشگاه تهران |
| شغل و تخصص اصلی | روحانی زرتشتی |
| شغل و تخصص های دیگر | پژوهشگر و مترجم |
| آثار | بخشی از فرهنگ اوستا و تطبیق آن با فارسی و کردی (1337ش) گات‌ها و سروده‌های زرتشت (ترجمه و تفسیر- دوجلد/ جلد اول: 1351؛ جلد دوم: 1359) |
| گروه مقاله | ادیان و فرقه‌های غیراسلام |
فیروز آذرگشسب (یزد 10 بهمن 1292ش- تهران 5 تیر 1375ش)
موبد زرتشتی و پژوهشگر و مترجم اوستا. در خانواده‌ای از روحانیان زرتشتی به دنیا آمد. پدرش، دستوَر[۱] و موبد موبدان زرتشتیان یزد بود. تحصیلات ابتدایی را در یزد گذراند و سپس از سال 1307ش در کالج امریکایی تهران ادامۀ تحصیل داد. در سال 1309 از سوی «انجمن زرتشتیان یزد» برای تحصیل و تکمیل علوم دینی به بمبئی فرستاده شد. پس از چندسال تحصیل در مدرسۀ عالی ویژۀ موبدزادگان زرتشتی، موفق به دریافت دانشنامۀ لیسانس در علوم دینی گردید (1314ش). وی از معدود موبدانی‌ست که دورۀ عالی علوم دینی را گذرانده بود. پس از بازگشت از هند، یک‌سال در دبیرستان کیخسرو یزد زبان انگلیسی تدریس کرد. چندسال پس از آن به دانشگاه تهران راه یافت و در رشتۀ علوم قضایی به تحصیل پرداخت و سال 1332 با درجۀ ممتاز در آن رشته لیسانس گرفت.
آذرگشسب بین سال‌های 1318- 1323ش در شرکت نفت متصدی انبار و کارمند دفتری بود. از سال 1323 تا 1331 در سمت مترجم با بانک شاهی همکاری کرد. سپس به مدت هفت سال (1331- 1337ش)، به عنوان مترجم در «ادارۀ اصل چهار ترومن» به خدمت پرداخت. طی سال‌های 1337 تا 1340 در شرکت «ایران ماشین» در قسمت دفترداری و نامه‌های تجاری اشتغال داشت. و نهایتا در سال 1340 در بخش امور اداری «بانک صنعت و معدن» ابتدا به عنوان مترجم و رئیس دفتر و سپس در شغل کارمند حسابداری به استخدام درآمد و در سال 1358 بازنشسته شد.
آذرگشسب مهارت زیادی در ترجمۀ اسناد انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی داشت؛ چنان‌که از سوی بانک مرکزی مورد تقدیر قرار گرفت. وی پس از سال‌ها پژوهش در متون و باورهای زرتشتی، به ویژه گات‌ها که بسیار بدان علاقه داشت، حاصل مطالعات و تحقیقاتش را در کتابی با عنوان بخشی از فرهنگ اوستا و تطبیق آن با فارسی و کردی، در سال 1337 منتشر کرد. در تحقیق دیگرش دربارۀ گات‌ها، تفاسیر و ترجمه‌های گوناگون متون زرتشتی را (از جمله آثار کسانی چون پورداوود، بهرام‌گور تهمورث انکلساریا و مستشرقانی چون جان میلز[۲] و مارتین هوگ[۳]) برای کارش مورد مطالعه قرار داد. حاصل این پژوهش دامنه‌دار، ترجمۀ نخستین جلد گات‌ها (شامل 7 فصل گات‌ها) در سال 1351 بود. 8 سال بعد (1359) ترجمۀ جلد دوم این اثر را نیز (شامل 7 فصل دیگر گات‌ها) به پایان رساند و منتشر کرد. این اثر دوجلدی دربرگیرندۀ آوانوشت اوستایی، آوانویسی فارسی، آوانویسی لاتین، برگردان واژه به واژه، برگردان آزاد، تفسیر هربند و در پایان واژه‌شناسی آن بند است. سال 1360 متن خلاصه شدۀ گات‌ها را به فارسی روان و سال 1369 همان را با افزودن ترجمۀ انگلیسی متن منتشر کرد. آذرگشسب، سال 1370ش در سفر 23روزۀ خود به آلمان در دانشگاه برلین دربارۀ گات‌ها و زرتشت و آیین سدره‌پوشی سخنرانی کرد. دوسال بعد نیز در سفری به انگلیس در همان موضوعات به ایراد سخنرانی پرداخت. وی در سال‌های پایانی عمرش پس از مرگ بردارش، اردشیر آذرگشسب، که ریاست موبدان را داشت، به مقام ریاست «مجمع کنکاش موبدان» برگزیده شد و علاوه بر این، مقامِ موبد موبدان نیز به او داده شد. از وی مقالات زیادی (ترجمه یا تالیف) در نشریاتی چون سخن، وهومن، فروهر، انجمن ایران باستان، چیستا، هوخت و... به چاپ رسیده است.
پیکر فیروز آذرگشسب در مقبرۀ اختصاصی زرتشتیان قصرفیروزه (تهران) دفن شده است.
برخی از آثار
- بخشی از فرهنگ اوستا و تطبیق آن با فارسی و کردی (1337ش)
- گات‌ها و سروده‌های زرتشت (ترجمه و تفسیر- دوجلد/ جلد اول: 1351؛ جلد دوم: 1359)
- گات‌ها یا سرودهای آسمانی زرتشت (ترجمۀ خلاصۀ گات‌ها به فارسی- 1360)
- خرده اوستا (ترجمه به انگلیسی- 1364)
- گات‌ها یا سرودهای آسمانی زرتشت (ترجمۀ فارسی- انگلیسیِ خلاصۀ گات‌ها- 1369)
منابع و مآخذ عمده