اسپانیایی، معماری: تفاوت میان نسخه‌ها

اسپانیایی، معماری (Spanish architecture)<br/> [[File:11231600.jpg|thumb|اسپانيايي، معماري]]معماری اسپانیا که از معماری کلاسیک<ref>classical</ref>&nbsp;اروپا، و سنّت‌های اسلامی متأثر بوده است.

'''معماری صدر مسیحیت''' (قرون ۵ـ۸م)(معماري صدر مسيحيت<ref>early Christian</ref>). ویزیگوت‌ها<ref>Visigoths  

</ref> در ۴۱۵م اسپانیا را اشغال کردند و بعدها به آیین مسیح گرویدند. کلیساهای کوچک آنان، که معدودی از آن'''‌'''ها باقی مانده است، از معماری رومی مایه می'''‌'''گیرد، و شباهت'''‌'''هایی با شیوۀ رومانسک (رومی‌وار)<ref>Romanesque </ref> آغازین فرانسوی دارد. نمونه'''‌'''های گزیدۀ آن عبارت'''‌'''اند از سان خوان دِ بانوس<ref>San Juan de Banos  

'''معماری اسلامی''' (قرون ۸ـ۱۵م). مسلمانان در ۷۱۱م به اسپانیا حمله کردند و بخش عمدۀ این کشور را به اشغال خود درآوردند. ساخت مسجد جامع<ref>Great Mosque </ref> کوردووا (قرطبه)<ref>Cordoba </ref> ـ تالاری بسیار وسیع و مستطیل با ستون'''‌'''های متعدد ـ در ۷۸۶م آغاز شد و بیش از ۲۰۰ سال به'''‌'''طول انجامید. معماری اسپانیا در سایر نواحیِ تحت اشغال مسلمانان، براساس شرایط محیطی تکامل یافت، که نوعی سبک تزیینی ظریف و خاص، از مشخصات آن بود. در کاخ'''‌'''های آلکاسار(القصر)<ref>Alcázar </ref>، در سویل<ref>Seville </ref> (۱۳۵۰ـ۱۳۶۹م)؛ و الحمراء<ref>Alhambra </ref>، در گرانادا (غرناطه)<ref>Granada </ref>، که بیشتر آن در سال‌های ۱۲۴۸ـ۱۳۵۴ بنا شد، گنجینه'''‌'''ای از باغ'''‌'''آب'''‌'''ها، حیاط'''‌'''ها، کاشی'''‌'''کاری'''‌'''های رنگارنگ، و مقرنس<ref>stalactite </ref>'''‌'''های ظریف و پیچیده به'''‌'''کار رفته است.

'''معماری رومانسک''' (رومی'''‌'''وار) (قرون ۱۱ و ۱۲م). بنای کلیساهای رومانسک از قرن ۱۱م در کاتالونیا<ref>Cataluña </ref> آغاز شد و در طول مسیرهای زائرانی که از فرانسه می'''‌'''آمدند، توسعه یافت. کلیسای جامع سانتیاگو دِ کومپوستلا<ref>Santiago de Compostela </ref> (شروع ساخت در ۱۰۷۵م)، نمونۀ شاخص این معماری است که سقفی متشکل از تاق'''‌'''های استوانه'''‌'''ای دارد، و رواق عظیم پورتیکو دِ لا گلوریا<ref>Pórtico de la Gloria</ref> از بخش'''‌'''های مهم آن است.

'''معماری گوتیک''' (قرن ۱۳ـ۱۶م). در قرن ۱۲م، سیسترسیان<ref>Cistercian</ref>&nbsp;سبک گوتیک<ref>Gothic</ref> را به اسپانیا آوردند؛ در قرن بعد، سبک کلیساهای گوتیک شمال فرانسه اقتباس شد که کلیسای جامع بورگوس<ref> Burgos Cathedral </ref> (آغاز بنا در ۱۲۲۱م) از آن جمله است. گونۀ کاتالونیایی سبک گوتیک از سایر انواع آن متمایز است، و شبستان‌<ref>nave </ref>های وسیع ازجمله در کلیسای سانتا ماریا<ref>Sta Maria</ref>، در بارسلون (آغاز بنا در ۱۲۹۸م)، از ویژگی'''‌'''های آن به'''‌'''شمار می'''‌'''رود. کلیساهای جامع بعدی، ازجمله کلیسای جامع سویل (آغاز بنا در ۱۴۰۲م)، با به'''‌'''کارگیری طاق'''‌'''های تویزه'''‌'''دار<ref> rib-vaulting</ref>، از معماری آلمانی نشان دارند؛ اما این تأثیر، با استفاده از پلان'''‌'''های همکف منحصربه'''‌'''فردی که بیشتر ملهم از معماری اسلامی است، کم'''‌'''رنگ شده است.

'''معماری رنسانس''' (قرن ۱۶م). رنسانس<ref>Renaissance</ref> ایتالیایی در قرن ۱۶م به اسپانیا راه یافت، اسکوریال<ref> Escorial </ref> (آغاز ساخت در ۱۵۶۳) که از برجسته'''‌'''ترین نمونه'''‌'''های رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> به'''‌'''شمار می'''‌'''رود، دربرگیرندۀ کاخ عظیم، صومعه و کلیسایی است که برای فیلیپ دوم<ref>Phillip II </ref> ساخته شد و بخش عمدۀ آن را خوان دِ اِرّرا<ref>Juan de Herrera </ref> (۱۵۳۰ـ۱۵۹۷) طراحی کرد. این بنا از بیشتر بناهای دیگری که به'''‌'''سبک معماری رنسانس در اسپانیا ساخته شد، بی'''‌'''پیرایه'''‌‌'''تر است. تزیینات بسیار در شیوه'''‌'''ای موسوم به پلاترسک<ref>Plateresque </ref> ویژگی مشترک دیگر بناهاست، ازجمله نمای دانشگاه سالامانکا<ref>Salamanca University </ref> (۱۵۱۴).

'''معماری باروک''' (قرون ۱۷ و ۱۸م). تمایل به تزیین سطوح، که بازتاب دوران حکومت مسلمانان بود، در نسخۀ اسپانیاییِ باروک<ref>baroque</ref> در قرن ۱۷م، از نو پدیدار شد؛ این سبک معماری چوریگراوار<ref>Churrigueresque </ref> نام گرفت، و جبهۀ غربی کلیسای جامع سانتیاگو دِ کومپوستلا (آغاز ساخت در ۱۷۳۸)، نمونۀ گزیده'''‌'''ای از آن است. خوزه بنیتو دِ چوریگرا<ref>José Benito de Churriguera </ref> و نارسیسو تومه<ref>Narciso Tomè </ref> (فعال در ۱۷۱۵ـ۱۷۴۲) هر دو به این سبک کار می'''‌'''کردند.

'''معماری نئوکلاسیک''' (قرن ۱۸م). در نیمۀ دوم قرن ۱۸، نئوکلاسی‌سیسم<ref>neoclassicism</ref>&nbsp;بی'''‌'''پیرایه'''‌'''ای در اسپانیا پا گرفت که در بناهایی همچون رواق کلیسای جامع پامپلونا<ref>Pamplona Cathedral </ref> (۱۷۸۳)، کار ونتورا رودریگس<ref>Ventura Rodríguez</ref> (۱۷۱۷ـ۱۷۸۳)، تجلّی یافته است.

'''معماری آرنووُ''' (اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰). با صنعتی'''‌'''شدن ناحیۀ کاتالونیا، معماری متمایز اواخر قرن ۱۹ اسپانیا شکل گرفت، که گونه'''‌'''ای از آرنووُ<ref>art nouveau</ref>، موسوم به مدرنیسمو<ref> modernismo </ref>، بود. این سبک که تا حدی با رشد ملی'''‌'''گرایی در کاتالونیا هم'''‌'''سو بود، بیشتر در کارهای لویس دومنِک ای مونتانر<ref>Lluis Doménech i Montaner </ref> (۱۸۵۰ـ۱۹۲۳)، سازندۀ پالائو دِ لا موزیکا کاتالانا<ref>Palau de la Música Catalana </ref> (۱۹۰۵ـ۱۹۰۸)، و کارهای آنتونیو گائودی<ref>Antonio Gaudí </ref>، سازندۀ کلیسای تبار مقدس<ref>Church of the Holly Family </ref> (آغاز بنا در ۱۸۸۳)، و کاسا میلا<ref>Casa Milá </ref> (۱۹۰۵ـ۱۹۱۰)، هر دو در بارسلون، انعکاس یافت.'''معماری قرن ۲۰.''' در دوران حکومت فرانکو، اسپانیا روابط اروپایی خود را تقلیل داد، و به سطحی شهرستانی تنزل پیدا کرد؛ این عقب'''‌'''گرد، در معماری آن بازتاب یافت. پس از اعادۀ دموکراسی، طراحان متعددی با شهرتی بین'''‌'''المللی در اسپانیا پدیدار شدند، که ازجمله عبارت'''‌'''اند از ریکاردو بوفیل<ref>Ricardo Bofill </ref> که به'''‌'''سبک نئوکلاسیک کار می'''‌'''کرد و اکنون بیشتر در فرانسه فعالیت دارد، او منطقۀ آنتیگونه<ref>Antigone</ref> را در مونپلیه<ref> Montpellier </ref> (۱۹۹۲) احداث کرد؛ سانتیاگو کالاتراوا<ref>Santiago Calatrava </ref>، مهندس و معمار؛ رافائل مونئو<ref>Rafael Moneo </ref> (۱۹۳۷ـ )، معمار موزۀ باستان'''‌'''شناسی<ref>Museum of Archaeology</ref> در مِریدا<ref> Mérida</ref>&nbsp;(۱۹۸۶).

[[Category:معماری]] [[Category:اصطلاحات و مفاهیم، سبک ها و تاریخ عمومی]]