تیپوسلطان، ابوالفتح (۱۱۶۳ـ۱۲۱۴ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۳ توسط DaneshGostar (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - '\\1' به '<!--1')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

تیپوسلطان، ابوالفتح (۱۱۶۳ـ۱۲۱۴ق)

تيپوسلطان، ابوالفتح
ابوالفتح تیپوسلطان
زادروز ۱۱۶۳ق
درگذشت ۱۲۱۴ق
ملیت هندوستانی
نام‌های دیگر تیپو صاحب، دیون هلی
شغل و تخصص اصلی فرمانروا
گروه مقاله تاریخ جهان
خویشاوندان سرشناس حیدر علی خان (پدر)

(یا: تیپو صاحب، دیوَن هَلّی) بنیانگذار (۱۱۹۷ـ۱۲۱۴ق) سلطنت‌ میسور (حک:کرناتک کنونی) و از پادشاهان‌ شیعی‌ هند. فرزند حیدر علی‌خان،‌ از سلاطین‌ مقتدر هند، بود و در پنج‌سالگی‌ به‌ تحصیل‌ پرداخت‌ و در علوم‌ اسلامی، زبان‌های‌ عربی‌ و فارسی و‌ انگلیسی‌ و فرانسه‌ و‌ اردو و آداب‌ و فنون‌ جنگی مهارت یافت. وی‌ در دوران‌ ولیعهدی‌ و سپس‌ پادشاهی‌ خود، برای اخراج انگلیسی‌ها از هند،‌ با انگلیسی‌ها یا داعیان‌ دست‌نشاندۀ‌ مسلمان‌ و هندوی‌ آن‌ها بارها جنگید و پیروزی‌های‌ درخشانی نیز‌ به‌دست‌ آورد. کورنوالیس‌، نایب‌‌السلطنۀ‌ انگلیسی‌ هند، با تیپو سلطان‌ وارد جنگ‌ شد و او را وادار به‌ پرداخت‌ غرامت‌ و واگذاری‌ بخشی‌ از قلمروش‌ به‌ انگلیسی‌ها کرد. تیپوسلطان نیز بعد از ارسال نامه‌هایی به نظام حیدرآباد و امرای مراتهه و برحذر داشتن آنان از تفرقه و تشویق به اتحاد علیه انگلیس، از فرانسویان یاری خواست تا در مقابل حملات احتمالی انگلیسی‌ها مقاومت کند که این کار به برانگیختن خشم انگلیسی‌ها و حملۀ آنان به میسور منجر شد. در این‌ نبرد، پس‌ از محاصرۀ‌ پایتخت‌ میسور و به‌رغم‌ خیانت‌ اطرافیان‌، تیپوسلطان مردانه‌ جنگید و سرانجام‌ کشته‌ شد و اموالش‌ به‌ غارت‌ رفت‌. پیکرش‌ را در کنار آرامگاه‌ پدرش‌ در لاله‌ باغ‌ به‌خاک‌ سپردند. از اقدامات مهم وی در دوران حکومت باید به برقراری آرامش‌ و امنیت‌ و رفاه‌ در کشور، تأسیس ارتش نوین‌، مدارس‌ و کارخانه‌ها و توسعۀ کشاورزی و ایجاد ارتباط‌های نظامی و مالی و صنعتی با کشورهای همسایه خود (ازجملۀ ایران در زمان کریم‌خان زند) اشاره کرد. وی مردی نجیب، شجاع، پاکدامن و خداترس بود که به عالمان و شاعران احترام می‌گذاشت و به احکام شرعی نیز تماماً عمل می‌کرد.