دستگاه گردش خون: تفاوت میان نسخه‌ها

سیستم [[رگ]]<ref>vessel</ref>ها در بدن جانور. این سیستم مواد ضروری، شامل [[خون]]<ref>blood</ref> و دیگر مایعات در گردش را به قسمت‌های گوناگون بدن منتقل می‌کند. اولین‌بار [[هاروی، ویلیام (۱۵۷۸ـ۱۶۵۷)|ویلیام هاروی]]<ref>William Harvey</ref>، پزشک انگلیسی، آن را کشف و توصیف کرد. همۀ [[پستاندار|پستانداران]]<ref>mammals</ref>، جز گونه‌های بسیار سادۀ‌ آن‌ها نظیر [[اسفنج]]<ref>sponges</ref>، [[عروس دریایی]]<ref>jellyfish</ref>، [[شقایق دریایی]]<ref>sea anemones</ref>، و [[مرجان]]<ref>coral</ref>ها، نوعی دستگاه گردش خون دارند. برخی [[بی مهرگان|بی‌مهرگان]]<ref>invertebrates</ref> (جانوران فاقد [[ستون مهره ها|ستون مهره]]<ref>backbone</ref>)، نظیر [[حشرات]]<ref>insects</ref>، [[عنکبوت|عنکبوت‌]]<ref>arachnid</ref>ها، و بیشتر آبزیان پوشش‌دار، سیستم گردش خون باز<ref>open circulatory system</ref> دارند که شامل شبکۀ ساده‌ای از لوله‌ها و فضاهای خالی است. سایر بی‌مهرگان ساختمان‌ تلمبه مانندی دارند که خون را با سیستم رگ‌های خونی انتقال می‌دهند. همۀ [[مهره دار|مهره‌داران]]<ref>vertebrates</ref> (جانوران دارای ستون مهره)، ازجمله انسان، سیستم گردش خون بسته<ref>closed circulatory system</ref> دارند که عموماً شامل یک اندام تلمبه‌کننده، با نام [[قلب]]<ref>heart</ref>، و شبکه‌ای از رگ‌های خونی است. ماهی دارای دستگاه گردش خون ساده‌ای است که در آن خون قبل از این‌که به یک قلب دو حفره‌ای بریزد، یک‌بار از بدن عبور می‌کند. [[پرنده|پرندگان]]<ref>birds</ref> و پستانداران، دستگاه گردش خون مضاعف<ref>double circulatory system</ref> دارند: گردش ششی<ref>lung or pulmonary</ref> و گردش عمومی یا گردش در بدن<ref>body or systemic circuit</ref>. خون ابتدا از قلب به [[شش]]<ref>lung</ref>ها فرستاده می‌شود و قبل از آن‌که به سایر نقاط بدن فرستاده شود، مجدداً به قلب برمی‌گردد. بنابراین، قلب تلمبه‌ای مضاعف است و به دو نیمه تقسیم می‌شود. در همۀ مهره‌داران، خون در یک جهت جریان دارد. دریچه‌های قلب، [[سرخ رگ|سرخ‌رگ]]<ref>artery</ref>های بزرگ، و [[سیاهرگ|سیاه‌رگ]]<ref>vein</ref>ها مانع برگشت خون می‌شوند و [[ماهیچه|ماهیچه‌]]<ref>muscle</ref>های دیواره‌های سرخ‌رگ، حرکت خون سرخ‌رگی را در بدن تسهیل می‌کنند. شبکه‌ای از مویرگ<ref>capillary</ref>های ظریف، خون را از سرخ‌رگ‌ها به سیاهر‌گ‌ها منتقل می‌کند. از دیواره‌های این مویرگ‌ها مواد به خون وارد یا از آن خارج می‌شوند. اگرچه بیشتر جانوران قلب یا قلب‌هایی برای تلمبه‌کردن خون دارند، در برخی بی‌مهرگان، حرکات طبیعی بدن مایعات را به گردش درمی‌آورد. در سیستمی باز، که در حلزون‌ها و دیگر [[نرم تن|نرم‌تنان]]<ref>molluscs</ref>، یافت می‌شود، خون یا به عبارت دقیق‌تر همولنف<ref>haemolymph</ref>، از سرخ‌رگ به حفرۀ عمومی بدن (هموسل<ref>haemocoel</ref>) می‌ریزد و از آن‌جا رفته‌رفته از طریق آبشش‌ها و با رگ‌های خونی دیگر به قلب بر‌می‌گردد. حشرات و بندپایان<ref>arthropods</ref> دیگر دارای سیستم بازی با یک قلب‌اند. در سیستم بستۀ کرم‌های خاکی، خون از طریق رگ‌های جانبی کوچک‌تر در هر بند بدن و مستقیماً از سرخ‌رگ اصلی به سیاه‌رگ اصلی می‌ریزد. دستگاه گردش خون انسان وظایف بسیار دارد. غذا و اکسیژن را به یاخته‌های بدن می‌رساند (← [[تغذیه]]<ref>nutrition</ref>)، دی اکسیدکربن و مواد زاید دیگر را از یاخته‌ها دور می‌کند، به تنظیم درجه حرارت بدن کمک و بدن را از ابتلا به بیماری محافظت می‌کند. به‌علاوه، انتقال هورمون<ref>hormone</ref>ها را نیز به‌عهده دارد که به تنظیم فعالیت قسمت‌های گوناگون بدن کمک می‌کنند.