سلطان حسین بایقرا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سلطان‌حسین بایِقرا (هرات ۸۴۲ـ همان‌جا ۹۱۱ق)
آخرین پادشاه بزرگ تیموریان هرات. فرزند منصور بن بایقرا بن عمر شیخ بن تیمور لنگ. نخست در دستگاه الغ‌بیک و تحت حمایت وی بود اما پس از آن‌که سطان ابوسعید (۸۵۵‌ـ‌۸۷۳‌ق) به سلطنت رسید، وی به‌زندان افتاد اما دیری نپایید که از زندان گریخت و در استرآباد برای خود حکومتی ایجاد کرد و پس از چندی از مقابل سلطان ابوسعید به خوارزم فرار کرد. با کشته‌شدن ابوسعید به خراسان هجوم برد و شهر هرات را به‌آسانی تصرف کرد. از مهم‌ترین حوادث سیاسی زمان سلطان حسین، دوبار تصرف هرات توسط یادگار محمد، شاهزاده تیموری و دست‌نشاندۀ اوزون حسن بود که هربار سلطان حسین مجبور به تخلیه هرات گردید. سلطان حسین در ۸۷۷‌‌ق با استفاده از نارضایتی مردم برضد یادگار محمد، هرات را تصرف کرد و مورد استقبال مردم قرار گرفت. سلطان حسین یکی از مشهورترین امرای تیموری بود که عصر او درخشان‌ترین ادوار تمدنی دورۀ زمامداری تیموریان است. او خود مردی فاضل و شاعر بود و در گردآوردن فضلا و اهل هنر در دستگاه خویش سعی تمام داشت در زمان او هرات رونق بسیار یافت و در آن عمارات مختلف ازجمله مدرسه و کتابخانه‌ای بزرگ بنا نهاده شد. از امتیازات دوره سلطان حسین، وزارت امیر نظام‌الدین علیشیر نوایی بود. او مشوق عمدۀ دانشمندان روزگار و دوستدار شاعران و نویسندگان و هنرمندان بزرگ بوده است که از آن شمارند: عبدالرحمن جامی، میرخواند مؤلف روضةالصفا و کمال‌الدین بهزاد نقاش.