نمایش مبدأ برای فیثاغورس (ح ۵۸۰ـ ۵۰۰پ م)


فیثاغورِس (ح ۵۸۰ـ ۵۰۰پ‌م)(Pythagoras)<br/> [[File:33190400.jpg|thumb|فيْثاغورِس]]ریاضی‌دان و فیلسوف یونانی. قضیۀ فیثاغورس<ref>Pythagoras’ theorem</ref> را عرضه کرد. بیشتر کارهای فیثاغورس دربارۀ اعداد است. او خصوصیات اسرارآمیزی به اعداد نسبت می‌داد. کشف اعداد مصور ازجمله کارهای او در این زمینه است؛ مثلاً اعداد مثلثی<ref>triangular numbers</ref> ...، ۱۰، ۶، ۳، ۱، که هریک را می‌توان به‌شکل آرایه<ref>array</ref>ای مثلث‌شکل از نقاط نشان داد یا اعداد مربعی<ref>square numbers</ref> ...، ۱۶، ۹، ۴، ۱، که آرایه‌هایی مربعی از نقاط تشکیل می‌دهند. همچنین، دریافت که مجموع دو عدد مثلثی متوالی عددی مربعی است، مثلاً ۴=۳+۱، ۹=۶+۳، و ۱۶=۱۰+۶. فیثاغورس در جزیرۀ ساموس<ref>island of Sámos</ref> زاده شد و ظاهراً از ظلم و جور حاکم خودکامۀ آن‌جا به کروتونه<ref>Crotone</ref> (کروتون) در ایتالیای جنوبی گریخت. در کروتون، مدرسه‌ای تأسیس کرد که در ضمن نوعی جمعیت یا انجمن اخوت با شعائر و اعتقاداتی خاص، ازجمله اعتقاد به بقا و تناسخ، بود. انجمن ریاضی و فلسفی فیثاغورسی به توسعۀ علم پرداخت و از نظر سیاسی نیز دامنۀ نفوذ آن به مهاجرنشین‌های غربی یونان رسید. این امر باعث کشمکش و اغتشاشی شد که به تبعید فیثاغورس به شهر متاپونتوم<ref>Metapontum </ref>، در خلیج تارانتو<ref>Gulf of Taranto</ref>، انجامید. فیثاغورس در این شهر درگذشت. مدرسۀ فیثاغورس حدود ۵۰ سال دایر بود و بعد از آن به‌کلی از‌هم پاشید. فیثاغورسیان، شاگردان و پیروان فیثاغورس، توانستند با استفاده از نظریۀ موازی‌ها<ref>theory of parallels</ref> ثابت کنند که مجموع زاویه‌های هر مثلث معمولی برابر با دو زاویۀ قائمه<ref>right angle </ref> است. همچنین، روشی برای حل هر معادلۀ درجۀ دوم جبری<ref>quadratic equation</ref> با ریشۀ حقیقی<ref>real root </ref> به‌دست آوردند. آن‌ها نظریۀ تناسب‌ها (نسبت‌ها)<ref>theory of proportion (ratio) </ref> را تدوین کردند. این نظریه منجر‌به گسترش اطلاعات آن‌ها دربارۀ کسرها<ref>fractions</ref> شد و به‌کمک آن، به مطالعۀ هارمونیک‌ها (هماهنگ‌ها) در سازهای زهی پرداختند. آن‌ها دریافتند که هارمونیک اوکتاو<ref>harmonic of the octave </ref> با لمس‌کردن تار در فاصلۀ یک دوم طول آن از یک انتها، هارمونیک پنجم در فاصلۀ دو سوم طول، و بقیه هارمونیک‌ها نیز به‌همین ترتیب ایجاد می‌شوند. کشف عدد گنگ<ref>irrational number</ref> را نیز به فیثاغورسیان نسبت داده‌اند.

&nbsp;

----

[[Category:ریاضیات]] [[Category:(ریاضیات)اشخاص و آثار]]