نبرد العلمین

نبرد اَلْعَلَمِیْن

دو نبرد سرنوشت‌ساز جنگ جهانی دوم در صحرای غربی مصر علیا. در نبرد اول (1ـ27 ژوئیه 1942م) ارتش هشتم بریتانیا به فرماندهی اوکینلک حملۀ نیروهای آلمانی و ایتالیایی به فرماندهی رومل را دفع کرد و در حملۀ دوم (23 اکتبر ـ 4 نوامبر 1942م) مونتگمری رومل را شکست داد. نخستین نبرد نتیجه‌ای قطعی نداشت، اما از نظر استراتژیکی بسیار مهم بود: رومل طی یک‌سری عملیات به خطوط بریتانیایی‌ها حمله‌ور شد، اما اوکینلک او را در تنگنا نگذاشت. می‌توان گفت که هیچ‌ کدام از دو طرف درگیر پیروز نشدند، اما بریتانیایی‌ها از مزیت استراتژیکی خطوط پشتیبانی کوتاه برخوردار بودند و می‌توانستند سریع‌تر از آلمانی‌ها با نیروهای تازه نفس تقویت شوند. موْنْتگُمِری دومین نبرد را با حملۀ انحرافی در جنوب به منظور کشاندن نیروهای محور به داخل منطقه آغاز کرد تا با تهاجم اصلی در شمال بتواند معبری برای لشکرهای زرهی بریتانیا ایجاد کند و از میدان‌های مین آلمانی‌ها بگذرد. اما پیشروی کُند بود و مونتگمری با عوض‌کردن تاکتیک‌های جنگی خود بی‌وقفه فشار حملاتش را برای تضعیف خط مقدم نیروهای رومل تغییر می‌داد. مرحلۀ سرنوشت‌ساز نبرد با حملۀ نیرویی استرالیایی در امتداد جادۀ ساحلی در 26 اکتبر فرا رسید و در حالی ‌که نیروهای محور به‌سوی آن منحرف و سرگرم آن‌ها شده بودند، مونتگمری حملۀ تازه‌ای به‌سَمت جنوب آغاز کرد، که سرانجام به نبرد اصلی تانک‌ها انجامید. رومل، که تا 3 نوامبر فقط 30 تانک سالم در عملیات داشت، روز بعد به مقدمات عقب‌نشینی خود پرداخت؛ او توانست فرار کند، زیرا نیروهای بریتانیایی بر اثر باران‌های شدید و کمبود سوخت زمین‌گیر شده بودند، اما نبرد العلمین ضربه‌ای خردکننده برای عملیات جنگی نیروهای محور در افریقای شمالی بود.