نمایش مبدأ برای گل ـ من، موری (۱۹۲۹)


گِل ‌ـ ‌مَن،‌ موری (۱۹۲۹)(Gell-Mann, Murray)

{{جعبه زندگینامه
|عنوان =موری گل ـ من
|نام =Murray Gell-Mann
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز= نیویورک ۱۹۲۹م 
|تاریخ مرگ=
|دوره زندگی=
|ملیت=امریکایی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=تحصیل در دانشگاه ییل و موسسه فناوری ماساچوست
| شغل و تخصص اصلی =متخصص فیزیک نظری
|شغل و تخصص های دیگر=
|سبک =
|مکتب =
|سمت =استاد انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا
|جوایز و افتخارات =جایزه نوبل فیزیک (۱۹۶۹)
|آثار =
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =فیزیک و مکانیک
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}متخصص امریکایی فیزیک نظری. در ۱۹۶۴، نظریۀ کوارک<ref>theory of quark 

</ref> را تدوین کرد. کوارک در این نظریه یکی از ذرات بنیادی<ref>elementary particles </ref> سازندۀ ماده تلقی می‌شود. در ۱۹۶۹، به‌سبب تحقیق در زمینۀ ذرات بنیادی و برهم‌کنش آن‌ها به جایزۀ نوبل فیزیک دست یافت. در ۱۹۶۲، سامانه‌ای، با نام راه هشت‌گانه<ref>eight fold way </ref>، برای رده‌بندی ذرات بنیادی عرضه کرد. در این سامانه، وجود اَبَرچندتایه<ref>super multiplet </ref>ها یا گروه‌های ذرات هشت‌تایی به‌‌صورت اصل موضوعی پذیرفته می‌شود. مقدار اسپین ذرات گروه باهم مساوی است، ولی مقادیر بار، ایزوسپین (اسپین ایزوتوپی<ref>isotopic spin </ref>)، جرم، و شگفتی<ref>strangeness</ref> آن‌ها باهم تفاوت دارد. این مدل وجود اَبَرچندتایه‌هایی با اندازه‌های گوناگون را نیز پیش‌بینی می‌کند. گِل‌ـ ‌من در نیویورک ‌زاده شد و در دانشگاه ییل<ref> Yale </ref> و مؤسسۀ فناوری ماساچوست<ref>Massachusetts Institute of Technology </ref> درس خواند. در ۱۹۵۶، استاد انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا<ref>California Institute of Technology </ref> شد. در ۱۹۵۳، عدد کوانتومی<ref>quantum number </ref> جدیدی را، با نام عدد شگفتی<ref>strangeness number </ref>، مطرح کرد. با این عدد، قانون پایستگی شگفتی<ref>law of conservation of strangeness </ref> نیز مطرح شد. بنابه این قانون، در دو طرف معادله‌ای که برای توصیف برهم‌کنش‌های قوی<ref>strong interactions</ref> یا الکترومغناطیسی<ref> electromagnetic interaction</ref>، ولی نه برهم‌کنش ضعیف<ref> weak interaction</ref>، نوشته می‌شود، شگفتیِ کل باید بایسته بماند. این امر در ۱۹۵۵ منجربه نظریۀ تولید وابسته<ref> theory of associated production</ref> در تولید ذرات شگفت<ref> strange particles </ref> شد. گِل‌ـ ‌من این قواعد را برای مزون<ref>meson </ref>های گروهی، نوکلئون<ref>nucleon </ref>ها، شامل نوترون<ref>neutron </ref>ها و پروتون<ref>proton </ref>ها، و هیپرون<ref>hyperon</ref>ها به‌کار برد و از این راه به پیش‌بینی‌های موفقیت‌آمیزی دست یافت.

&nbsp;

----

[[Category:فیزیک و مکانیک]] [[Category:(فیزیک و مکانیک)اشخاص و آثار]]