تنوخ

تَنوخ

گروهی از قبایل چادرنشین عرب یمن که بدون اشتراک در نسب، برای مهاجرت و حمایت از یکدیگر هم‌پیمان شدند و احتمالاً در اوایل قرن ۳م به بحرین و پس از آن به طرف عراق کوچیدند. گروهی از این قبایل در حیره و انبار متوقف شدند و باقی آن‌ها به طرف شام رفتند. بسیاری از تنوخیان عراق به‌تدریج به مسیحیت پیوستند و پیرو مذهب یعقوبی شدند. تنوخیان شام نیز به مسیحیت گرویدند و از طرف دولت روم شرقی حکومت شام را به‌دست آوردند و حکومتشان در آغاز پیروزی‌های اسلام ساقط شد (← غسانیان). تنوخیان حیره پس از انقراض دولت اشکانی به خدمت ساسانیان درآمدند و با حمایت و نظارت آنان، پادشاهی حیره را تأسیس کردند که هم‌زمان با انقراض ساسانیان برافتاد. این دولت یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های سیاسی و اجتماعی قوم عرب در فاصلۀ میان مسیحیت و اسلام بود.