فخرالملک واسطی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۴۴ توسط Reza rouzbahani (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

فخرالملک واسطی (واسط 354ق- اهواز 407ق)

(نام کامل: ابوغالب محمد بن علی بن خلف واسطی؛ لقب: فخرالملک؛ نام‌های دیگر: ابوغالب واسطی، ابوغالب فخرالملک واسطی) از وزرای معروف آل بویه. پیش از وزارت از صاحب‌منصبان موفق، وزیر بهاءالدوله دیلمی، بود و نیابت او را داشت. پس از عزل موفق، ابوغالب به جای او نشست. در سال ۳۹۳ق بهاءالدوله فخرالملک را عزل و زندانی کرد، اما بار دیگر به مقام وزارت رسید. در سال ۴۰۱ بهاءالدوله وی را به دفع شهر هلال گمارد. فخرالملک بر هلال غالب شد و ذخایر قلعه‌های کردستان را در بغداد به بهاءالدوله تسلیم کرد. وی پس از آن در بغداد وزارت داشت و متولی کارهای عراق بود. پس از مرگ بهاءالدوله، پسرش سلطان‌الدوله دیلمی نیز همچنان به فخرالملک وزارت داد. عاقب سلطان‌الدوله از فخرالملک برنجید و به کشتن وی دستور داد. در روضةالصفا درباره‌ی چه‌گونگی کشته شدن فخرالملک چنین آمده: در آن وقت که مشرف‌الدوله در بغداد اظهار مخالفت برادر می‌کرد، ابوغالب و جمعی از امرای دیلم که محبت سلطان‌الدوله در ضمیر داشتند از مشرف‌الدوله رخصت طلبیدند که به اهواز رفته متعلقان خود را به بغداد رسانند. مشرف‌الدوله دستوری داد و ابوغالب را مصاحب ایشان گردانید که خلف وعد نکنند. چون دیالمه به اهواز رسیدند، در هواداری سلطان‌الدوله ظاهر گشته فخرالملک را بکشتند.

فخرالملک مردی بخشنده بود و بسیاری از شاعران وی را مدح کرده‌اند. ابوبکر کرجی کتاب الفخری (در جبر و مقابله) را به اسم فخرالملک نگاشته و بنا بر قول خواندمیر «ابن جاسب کتاب مخزن در جبر و مقابله بنام او تصنیف کرد».



  • دستورالوزراء، خواجه غیاث‌الدین بن همام‌الدین خوندمیر، تصحیح سعید نفیسی
  • حبیب السیر فی اخبار افراد البشر ، خواندمیر، به اهتمام محمد دبیرسیاقی
  • روضةالصفا، خواندمیر، تهذیب و تلخیص: عباس زریاب خویی
  • لغتنامه دهخدا