آب بند

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آب‌بند (lock)
سازه‌ای که در مسیر ‌آب کار می‌گذارند تا عبور قایق‌ها و کشتی‌ها را از سطحی به سطحی دیگر امکان‌پذیر کند. آب‌بند سیلابی[۱]، قدیمی‌ترین نوع آب‌بند، نخستین‌بار در مشرق‌زمین در اوایل قرن اول میلادی در چین ساخته شد. با استفاده از این روش، با موانعی موقتی مسیر رودخانه‌ای را سد می‌کردند و هنگامی‌که آن‌ها را برمی‌داشتند، سیلاب ناگهانی قایق متوقف‌شده را به حرکت درمی‌آورد یا از روی هر مانعی عبور می‌داد. سپس در قرن ۱۲م در چین و در قرن ۱۴م در هلند آب‌بند حوضچه‌ای[۲] رایج شد. در این روش، در دو طرف آب‌بند دریچه‌هایی تعبیه می‌شدند. هنگامی‌که سطح آب در بیرون و درون آب‌بند یکسان می‌شد، قایق‌ها از یک دریچه عبور داده می‌شدند. سپس آب را به داخل (یا بیرون) آب‌بند هدایت می‌کردند تا زمانی‌که سطح آب بالا بیاید (یا پایین برود) و با سطح آب در بیرون از دریچۀ دیگر برابر شود. آب‌بندها برای کشتی‌رانی در جایی اهمیت دارند که کانال‌ها اقیانوس‌هایی با سطح‌های مختلف را به‌هم پیوند می‌دهند، که نمونۀ آن کانال_پاناماست، یا جایی‌که این «پله‌های» تنظیم‌شدنی آب جایگزین آبشارها یا تندآب‌ها می‌شوند.

 


  1. Flash lock
  2. Pound lock