آرتمیس

آرتِمیس (Artemis)

آرتِميس

در اساطیر یونان، ایزدبانوی پاکدامنی، ماه، شکار، و همۀ موجودات جوان (برابر دیانا در اساطیر روم). پدرش زئوس، مادرش، لتو، (یکی از تیتانها) و خود او خواهر دوقلوی آپولون بود. پرستشگاه‌های او در مراکز شهری سراسر قلمرو یونان قرار داشت؛ یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها در اِفِسوس بود، ‌که از عجایب هفت‌گانه است. آرتمیس، در اصل، از ایزدبانوهای زمین بود، و در یونان پیشاهلنی، آسیای صغیر، و کرت با حیات وحش، باروری محصولات، و تولد انسان پیوند داشت؛ در ابتدا با آپولون، که او نیز منشأ غیرهلنی داشت، بی‌ارتباط بود. به بیان هومر، آرتمیس به تأثیر از افسانه و اسطوره به شکل شکارچی باکره‌ای تجسم یافت، اگرچه در معبد افسوس پیکره‌ای از او با چند پستان بود که جایگاه اصلی‌اش را در مقام مادری جهانی حفظ می‌کرد، و او ایزدبانوی فرزندزایی باقی ماند. در مقاطعی از تاریخ، مکان‌های متعددی مدعیِ داشتنِ «مجسمۀ آرتمیس» بوده‌اند. گفته‌اند که ایفی‌گنیا (ایفیژنی)، که آرتمیس او را از قربانی‌شدن نجات داد، آن را ربوده است. بخشی از وظایف ایفی‌گنیا، در مقام کاهنۀ معبد در تائوریس (در شبه‌جزیره کریمه)، قربانی‌کردن بیگانه‌ها بود. بعدها، معابدی که مدعیِ داشتن مجسمه بودند، قربانی‌کردن انسان را نیز بر مناسک خود افزودند؛ ازجملۀ این معابد برائورون بود، که در آن مراسم بریدنِ گلو در حضور آرتمیس اجرا می‌شد و دیگری اسپارت، که در آن پسران را در مراسم آرتمیس اورتیا شلاق می‌زدند. آرتمیس را غالباً با دو ایزدبانوی مرتبط با ماه یکی دانسته‌‌اند: هِکاته، الهۀ سِحر و جادو؛ و سِلِنه (سلین)، از تیتان‌ها، که ارابۀ ماه را در آسمان می‌راند.

 

---