آرخانگلسک، بندر
| آرخانگلسک، بندر | |
|---|---|
| کشور | روسیه |
| نام فارسی | آرْخانْگِلْسْک |
| نام لاتین | Arkhangelsk |
| جمعیت | 419هزار نفر |
| موقعیت | شمال فدراسیون روسیه |
| استان یا ایالت | آرْخانْگِلْسْک |
آرْخانْگِلْسْک، بندر (Arkhangelsk)
واقع در شمال فدراسیون روسیه[۱]، و مرکز استان آرخانگلسک، ۴۱۹هزار نفر نفر جمعیت دارد (۱۹۹۰م). در رود دوینای شمالی[۲] واقع شده، و مهم‌ترین بندر صادرکنندۀ چوب روسیه، و مرکز روبه توسعۀ استخراج معادن (نفت و الماس) است. در گذشته، که آب آن نیمی از سال یخ می‌بست راه مسدود می‌شد، اما از ۱۹۷۹م با استفاده از یخ‌شکن‌هِا آن را باز می‌کردند. بوریس گودونف[۳]، آرخانگلسک را بندری آزاد اعلام کرد و تا زمان احداث سن‌‌پترزبورگ[۴]، توسط پطر کبیر[۵]، به لحاظ تجاری از اهمیت حیاتی برخوردار بود. پس از برقراری روابط تجاری بین انگلستان و مسکو[۶]، این شهر با نام نووُ حولموگوری[۷] تأسیس شد (۱۵۸۴م)؛ در ۱۶۱۳م، آن را آرخانگلسک نامیدند. این بندر محل پیاده‌شدن ارتش‌های مداخله‌گر متفقین[۸] بود، که به‌منظور سرنگونی کشور تازه‌تأسیس شوروی[۹] با ارتش سفید[۱۰] همکاری می‌کردند (۱۹۱۸ـ۱۹۲۰م). در جنگ جهانی دوم، این بندر و مورمانسک[۱۱] مقصد اصلی کاروان‌های تدارکاتی متفقین برای شوروی بود. دانشگاه دولتی پومور[۱۲] در آرخانگلسک بزرگ‌ترین نهاد آموزش عالی در شمال روسیه به‌شمار می‌رود. پلستسک[۱۳]، در جنوب، محل پرتاب سفینه‌های سرنشین‌دار روسیه است، و سِوِرودوینسک[۱۴]، به فاصلۀ ۴۰کیلومتری غرب آرخانگلسک در مصب رود دِوینا، پایگاه مهم زیردریایی نیروی دریایی روسیه[۱۵] است. ایوان مشچرسکی[۱۶]، ریاضی‌دان بزرگ در آرخانگلسک زاده شد (۱۸۵۹م).