آغجاقالا
آغجاقالا (Aghjaghala Stronghold)
(یا: آغجاقلعه) دژی تاریخی در نزدیکی روستای قره‌قیه واقع در استان اردبیل. در این منطقه و در داخل دژ سفال‌هایی از هزاره نخست پیش از میلاد به‌دست آمده است. مصالح به‌کار رفته در ساخت این دژ خشت، ملاط، سنگ، گچ و آهک است و از چندین برج و حصار تشکیل شده است.
آغجاقالا بر بالای تپه‌ای تقریباً بلند بنا شده و جبهه‌های شمالی و شرقی و غربی آن را پرتگاه‌های کوهستانی مشرف به جنگل احاطه کرده است و جبهۀ جنوبی که شاید یکی از دروازه‌های ورودی قلعه میباشد به صورت پرتگاه نبوده بلکه بر اثر گذشت ایام و فرسایش، از حالت دیواره بلند به سراشیبی کم‌‌شیب تبدیل شده است. آنچه در حالحاضر از آغجاقالا باقیمانده تعداد 8 برج مدور نیم‌استوانه‌‌ای و ۱۱ قطعه دیواره عریض سنگی میباشد. تمام قسمت‌‌های داخلی و شمالی برج‌‌ها ۴ متر است.
دیواره‌هایقل عه به عرض ۲ متر و ارتفاع ۳ تا ۴ متر که قسمتی از آن باقیمانده و بخشی از آنها فروریخته و مصالح ساختمانی آن در اطراف قلعه پراکنده شده است.
در سمت جنوبی قلعه، تعداد ۵ برج نگهبانی در حالحاضر باقیمانده است و ۳ برج در سه گوشه قلعه ساخته شده است. تمام این برج و باروهای بسیار محکم و عریض در سال‌های اولیه احداث به یکدیگر مربوط بوده‌‌اند و کاملاً مشخص است که نگهبانان بر روی دیوارها حرکت و رفت و آمد داشتند.
آنچه از قسمت شمالی قلعه باقیمانده، بقایای درگاه و دروازه ورودی آن بوده که از طاق‌‌های ضربی دیواره‌‌ها و عرض و طول فاصله آنها و قرینه‌‌بودن دیواره‌‌های جانبی درگاه، مشخص است. ورود به قلعه از جبهه جنوبی نیز با عبور از پلکان‌های مسیر بوده که تمامی آنها ویران شده و مقداری از آثار پلکان‌ها به‌جا مانده است.
محوطۀ قلعه در محدوده‌‌ای به وسعت ۱۵۰ متر در ۲۰۰ متر و به مساحت کلی ۳۰۰۰ متر مربع تخمین زده شده است. ساختمان قلعه در دو قسمت اصلی از هم متمایز بنا شده است قسمت شرقی قلعه دارای چندین اطاق بوده و به آن تالار راه ارتباطی وجود داشته است.
در احداث بنا از سه نوع مصالح استفاده شده که هرکدام بیانگر دوره ای از ایام باستان و چند مرحله‌‌ای بودن ساخت قلعه میباشد. این مصالح سنگ لاشه و ملاط ساروج مربوط به دوره اشکانیان، آجرهای خشتی مربوط به دوره ساسانیان و ملاط گچ برای دوره اسلام به بعد، میباشد.
در داخل قلعه قبرهایی نیز دیده میشود که تعدادی از آنها به امید یافتن آثار عتیقه توسط کاوشگر‌های غیرمجاز زیر و رو شده است و در اطراف آنها مقداری استخوان و سفال شکسته دیده میشود.
منابع:
http://azarbeuty.ir/%D8%A2%D8%BA%D8%AC%D8%A7-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87/