ابوالهیثم گرگانی، احمد (نیمه دوم قرن ۴ و اول قرن ۵ق)

ابوالهیثم گرگانی
ملیت	ایرانی
نام‌های دیگر	ابوالهیثم جرجانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
شغل و تخصص های دیگر	پزشک
گروه مقاله	ادبیات فارسی

اَبوالهِیْثَم گرگانی، احمد (نیمۀ دوم قرن ۴ و اول قرن ۵ق)
(یا: ابوالهیثم جرجانی) شاعر و حکیم ایرانی. پزشکی از مردم گرگان بود. از او قصیده‌ای در ۸۲ بیت، که از کهن‌ترین قصاید حکمی فارسی به شمار می‌آید، به جا مانده است. در این قصیده، ابوالهیثم ۹۱ پرسش حِکمی و نیز پرسش‌هایی دربارۀ اصول عقاید اسماعیلیه پیش کشیده و قصد داشته خود به آن‌ها پاسخ گوید، اما پیش از آن‌که فرصتی یابد درگذشته است. پس از آن دو تن، یکی محمد بن سرخ نیشابوری، که نُه سال پیش او شاگردی کرده بود، و دیگری ناصرخسرو قبادیانی این قصیده را شرح کردند. ناصر خسرو شرح خود را با نام جامع‌الحکمتین در ۴۶۳ق، که در تبعید یمگان به‌سر می‌برد، به خواهش شمس‌الدین علی بن اسد، امیر محلی و اسماعیلی مذهب بدخشان، نوشته است.