اخلاط چهارگانه

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اَخلاط چهارگانه (theory of humours)
فرضیۀ غالب در پزشکی کلاسیک و قرون وسطا بر پایۀ طبیعیات کهن یونانیان. براساس این فرضیه، بدن آدمی و دیگر جنبندگان خون‌دار از چهار خلط ساخته شده است: بلغم[۱]، خون[۲]، صفرا[۳]، و سودا[۴]. خصوصیات جسمی و روانی هر فرد نیز براساس نسبت متفاوت اختلاط مزاج‌ها در او توجیه می‌شد. فراوانی بلغم باعث خُلق و خوی بلغمی[۵] یا آرام، فراوانی خون باعث خُلق و خوی احساساتی[۶]، فراوانی صفرا باعث تندخویی[۷]، و فراوانی سودا باعث خلق و خوی مالیخولیایی[۸] یا افسرده می‌شود. جالینوس[۹]، پزشک یونانی، این فرضیه را به فرضیۀ عناصر چهارگانه[۱۰] (← عنصر_(حکمت_قدیم)) مربوط کرد و شخصیت بلغمی را با آب، احساساتی را با هوا، تندخو را با آتش، و مالیخولیایی را با خاک در ارتباط دانست. بی‌تعادلی مزاج‌ها را با رژیم‌ غذایی درمان می‌کردند و تندرستی را به سلامت اخلاط چهارگانه و وجود تعادل میان آن‌ها تفسیر می‌کردند.



  1. phlegm
  2. blood
  3. choler/yellow bile
  4. melancholy/black bile
  5. phlegmatic
  6. sanguine
  7. choleric
  8. melancholic
  9. Galen
  10. the four elements