ادریسیان
اِدریسیان
(یا: ادارسه؛ بَنواِدْریس) خاندان حکومتگر مغرب. اولین دولت شیعی (۱۷۲ـ۳۶۴ق)، در تاریخ اسلام. مؤسس این سلسله ادریس بن عبدالله یا ادریس اول، بعد از قیام فخّ (نزدیک مکه) در ۱۶۹ق که به دست هادی، خلیفۀ عباسی سرکوب شد، به مغرب (مراکش) گریخت. وی در آن‌جا، بدون اظهار به تشیّع، شالودۀ دولت شیعی ادریسیان را با نشر اسلام در میان قبایل مغرب، که بعضاً مسیحی یا یهودی بودند، بنا نهاد. در زمان فرزند او، ادریس دوم، قدرت ادارسه فزونی گرفت و علاوه بر قبایل بربر بعضی قبایل عرب نیز بدو پیوستند. دورۀ ادریس دوم اوج شکوه و عظمت ادریسیان مغرب بود و حاکمان بعد از او کمابیش یا با یکدیگر، یا با خوارج درگیری داشتند. حملۀ فاطمیان به ولایات تحت تصرف ادریسیان، در زمان یحیی بن ادریس زمینه‌ساز سقوط این دولت بود. امویان اندلس نیز دشمنان این دولت بودند. حکومت آنان تا ۲۴۶ق به وسیع‌ترین حد خود رسید. امویان اندلس در ۳۱۹ق ضربه مهلکی را بر دولت ادارسه وارد ساختند. اینان از ۳۳۶ق به عنوان والیان امویان اندلس، بر مناطقی حکم راندند. با اسارت حسن، آخرین حاکم ادارسه، به دست امویان اندلس، خاندان ادریسی پس از دو قرن حکومت، به‌کلی منقرض شد.