اشرومه، منصور (۱۱۳۲ـ۱۲۰۸ق)
اُشرومه، منصور (۱۱۳۲ـ۱۲۰۸ق)
نخستین رهبر اسلامی داغستان. وی در خانواده‌ای بانفوذ در نزدیکی گروزنی به دنیا آمد. تحصیلات دینی خود را در داغستان تکمیل نمود و با درجه ملا به زادگاهش بازگشت و به طریقت صوفیه نقشبندیه گروید و براساس تعلیمات آن، همۀ قبایل قفقاز شمالی را به اتحاد در مقابل روس‌ها فراخواند. تاتارها به او لقب «مهدی موعود» دادند و احکام و نوشته‌هایش را از راه‌های گوناگون منتشر ساختند. دولتمردان عثمانی نمایندگانی نزد او فرستادند اما حمایت آن‌ها از وی از حد حمایت معنوی فراتر نرفت. شیخ منصور با فتاوا و تبلیغات خود برای جهاد با روس‌ها و قطع کامل رابطه با آنان تأکید می‌ورزید. پیروزی‌های مهم وی در این مسیر محبوبیت او را گسترش داد. در زمان جنگ بین عثمانی و روسیه ۱۲۰۱ـ۱۲۰۲ق/۱۷۸۷ وی خطر جدیدتری برای روس‌ها گردید لذا با نیروی نظامی پرتوان به مقابله با او برخاستند و چندین‌بار او را شکست دادند اما شیخ منصور هر بار از مهلکه گریخت. سرانجام پس از فتح قلعه آناپا توسط روس‌ها او از معدود اسرای آن‌جا بود. وی را به سن‌پترزبورگ و سپس اشلوسلبرگ فرستادند و زندانی کردند. شیخ منصور پس از گذشت چهار سال در زندان درگذشت یا به قولی به فرمان کاترین دوم اعدام گردید.