بابر، ظهیرالدین محمد (فرغانه ۸۸۸ـ آگره ۹۳۷ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بابُر، ظهیرِالدّین محمّد (فرغانه ۸۸۸  ـ آگره ۹۳۷ق)

بنیاد‌گذار سلسلۀ‌ تیموریان‌ و از پادشاهان هند (حُک: ۹۳۲ـ۹۳۷ق). بابُر پسر عمر شیخ بود که در ۱۲‌سالگی‌ به‌جای‌ پدر حکمران‌ اندیجان‌ شد. او در سال‌های‌ ۹۰۳ و ۹۰۶ و در ‌۹۱۷ق با کمک‌ نیروهای‌ شاه‌ اسماعیل‌ صفوی‌ برای آخرین‌بار، سمرقند را تصرف‌ کرد، اما هر بار پس‌ از اندک‌‌زمانی‌ آن‌ را از دست‌ داد. وجود رقیبان‌ سرسخت‌ در ترکستان،‌ بابُر را به‌ سوی‌ کابل‌ کشاند تا در ‌۹۱۰ق این‌ شهر و در ۹۱۳‌ق قندهار را تصرف‌ کند و خود را پادشاه‌ بخواند. بابُر پس‌ از چند پیروزی‌ دیگر، سرانجام‌ در ۹۳۳‌ق، لودیان‌ را شکست‌ داد و دهلی‌ را تصرف‌ کرد و پس‌ از فتح‌ بنگال‌، سلسلۀ‌ تیموریان‌ هند را بنیاد‌ گذارد‌. پیکرش را در کابل به‌خاک سپردند. بابُر، مبدع خط بابُری بود. همچنین آثاری از وی برجای مانده که مهم‌ترین آن‌ها خاطرات او موسوم به بابرنامه است که چندین بار چاپ شده است.