بابیه، شورش
بابیه، شورش
(۱۲۶۴ـ۱۲۶۶ق) از آشوب‌های فرقه‌ای سیاسی ایران در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه قاجار. پس از دستگیری علی‌محمد باب به‌‌جرم ادعای مهدویت و نبوت و زندانی شدن او در قلعۀ چهریق سلماس، گروهی از مریدان او به انگیزۀ تلاش برای رهایی وی از زندان، به رهبری میرزا حسینعلی نوری در منطقه بَدَشت شاهرود گرد آمدند (۱۲۶۴ق). در این اجتماع سخن از نسخ شریعت اسلام بود. در بازگشت آن‌ها، روستاییانی که برخی گزارش‌های ضد دینی را دربارۀ این گردهمایی شنیده بودند، در قریۀ نیالا به آنان حمله نمودند و غائلۀ سختی به وقوع پیوست. سال بعد بابی‌ها در قلعۀ شیخ طبرسی مازندران به رهبری ملاحسین بشرویه‌ای و ملا محمدعلی بارفروشی شوریدند. آنان اطراف قلعه را کندند و خود را برای جنگ با قوای دولتی آماده ساختند. از سوی دیگر به مردم اطراف قلعه نیز هجوم بردند و به قتل و غارت آن‌ها پرداختند. عده‌ای دیگر از مریدان مانند میرزا حسینعلی نوری و برادرش میرزا یحیی نیز به آن‌ها پیوستند. این جنگ سرانجام به شکست آنان انجامید. متعاقب آن در زنجان شورشی به سرکردگی ملا محمدعلی زنجانی و جنگ دیگری در نیریز با هدایت سید یحیی دارابی صورت گرفت که به شکست بابیان در هر دو منطقه ختم شد (۱۲۶۶ق). در تهران نیز گروهی از بابیان به ریاست علی ترشیزی نقشۀ قتل ناصرالدین شاه، امیرکبیر و امام جمعۀ تهران را طراحی کردند که با افشای آن، ۳۸ نفر دستگیر و هفت نفرشان اعدام شدند. سرانجام میرزا تقی خان امیرکبیر برای پایان دادن به این شورش‌ها، دستور قتل علی‌محمد باب را صادر کرد (۲۷ شعبان ۱۲۶۶ق).