بتهوون، لودویگ وان (۱۷۷۰ـ۱۸۲۷)
| لودویگ وان بتهوون Ludwig van Beethoven | |
|---|---|
| زادروز |
بُن ۱۷۷۰م |
| درگذشت | ۱۸۲۷م |
| ملیت | آلمانی |
| شغل و تخصص اصلی | آهنگ ساز |
| سمت | استاد و توانمند در بیان موسیقی در همه فرم ها |
| آثار | اپرای فیدلیو (۱۸۰۵؛ بازنگری در ۱۸۰۶ و ۱۸۱۴)؛ سونات پیانو؛ ازجمله سونات های توفان؛ مهتاب (۱۸۰۱) و آپاسیونات (۱۸۰۴ـ۱۸۰۵) |
| گروه مقاله | موسیقی |
بتهوون، لودویگ وان (۱۷۷۰ـ۱۸۲۷م)(Beethoven, Ludwig van)
آهنگ‌ساز آلمانی و نوازندۀ پیانو. استادی و توانایی‌اش در بیان موسیقی در همه فرم‌ها، او را به چهرۀ پرنفوذ حاکم بر موسیقی قرن ۱۹ بدل کرد. آثار او عبارت‌اند از اپرای فیدلیو[۱] (۱۸۰۵، بازنگری در ۱۸۰۶ و ۱۸۱۴)، پنج کنسرتوی پیانو و یک کنسرتو ویولن، ۳۲ سونات[۲] پیانو، ازجمله سونات‌های توفان[۳]، مهتاب[۴] (۱۸۰۱م) و آپاسیونات[۵] (۱۸۰۴ـ۱۸۰۵م)، هفده کوارتت زهی[۶]، مس در رِ (میسا سولِمنیس[۷]، ۱۸۱۹ـ۱۸۲۲م)، و نُه سمفونی. معمولاً قطعه‌های پیانویی‌اش را خود اجرا می‌کرد و آثار ارکستری‌‌اش را تا ۱۸۰۱ که ناشنوایی او را از این کار بازداشت نیز خود رهبری می‌کرد؛ با این‌حال به آهنگ‌سازی ادامه داد. بتهوون در بُن[۸] به‌دنیا آمد، پدر و پدربزرگش نوازندگانی در خدمت برگزینندۀ کُلن[۹] در بن بودند، و خودش نیز پیش از ۱۲سالگی به‌مقام نوازندۀ ارگ دربار الکتور کلن رسید؛ بعدها از هایدن[۱۰] و شاید موتسارت تعلیم گرفت، که نفوذشان بر آثار اولیۀ او مشخص است. فعالیت حرفه‌ای بتهوون پل گذر از کلاسی‌سیسم به رُمانتیسم محسوب می‌شد. از مشکلاتی که موسیقی‌اش برای شنوندگان و اجراکنندگان به یک‌اندازه ایجاد می‌کرد (بخشی از موومان آهستۀ سمفونی کُرال به‌ناچار در نخستین اجرای آن حذف شد)، خبر داشت، اما بااین‌که شنوندگان معاصرش موسیقی بلندپروازانۀ اواخر کار او را دشوار می‌یافتند، شهرت بتهوون در اروپا کاملاً تثبیت شده بود. معروف‌ترین سمفونی‌های او عبارت‌اند از سمفونی سوم (اِروئیکا[۱۱]، ۱۸۰۳م)، سمفونی پنجم (۱۸۰۷ـ۱۸۰۸م)، سمفونی ششم (پاستورال[۱۲]، ۱۸۰۸م)، و سمفونی نهم (کُرال[۱۳]، ۱۸۱۷ـ۱۸۲۴م)، که شامل فرازی از شعر «چکامۀ شادی[۱۴]» اثر شیلر[۱۵] است که در حکم سرود ملّی اروپا برگزیده شد. با نوازندگی و تدریس گذران می‌کرد، و بعدها درآمد او با چاپ و نشر آثارش نیز افزایش یافت. مجموعه‌ای شامل شش کوارتت زهی، اپوس ۱۸ (۱۷۹۸ـ۱۸۰۰م)، با وجود فرم کلاسیکش محتوایی به‌شدت عاطفی داشت: موومان[۱۶] آهستۀ کوارتت اول به گفتۀ بتهوون تصویرگر صحنۀ گورستان در رومئو و ژولیت[۱۷] است. سمفونی اول (۱۸۰۰م)، در متن آثار اخیر هایدن و موتسارت به‌‌راحتی قابل‌فهم بود. ناشنوایی‌اش که از حدود ۱۷۹۵م آغاز شده بود، شدّت یافت و یأس و نومیدی او در ۱۸۰۲م به نوشتن «وصیت‌نامۀ هایلیگِن‌اشتات[۱۸]» و تمایل آهنگ‌ساز به خودکشی منجر شد؛ واکنش موسیقایی بتهوون، پدیدآوردن اثر درخشان و آرام سمفونی دوم بود. سمفونی سوم خود، اروئیکا را به ناپلئون تقدیم کرد، اما وقتی ناپلئون خود را امپراتور خواند، بتهوون صفحه نخست سمفونی که نام بناپارت بر آن بود را پاره کرد و سمفونی را اروئیکا یا قهرمانی نامید. در ۱۸۱۸م، سونات هامِر کلاویِر[۱۹] (پیانوی چکشی) آغازگر آفرینش پنج اثر بزرگ آخر او برای پیانو (چهار سونات و واریاسیون‌های دیابِلّی) شد؛ این آثار، فنّ نوازندگی ساز را به مرزهای نوینی راندند و در‌عین‌حال عمق اندیشمندی را با قدرت بیانگری در قالب شیوه‌ای منحصربه‌فرد تلفیق کردند که هیچ آهنگ‌سازی به آن دست نیافته بود. در ۱۸۱۹م بتهوون دیگر به‌‌کلّی ناشنوا شده بود، و فقط به‌صورت نوشتاری می‌شد با او رابطه برقرار کرد. در ۱۸۲۶ به عفونتی لاعلاج مبتلا شد، و علّت مرگ او را در سال بعد، بیماری استسقا اعلام کردند.