کلن
| کلن | |
|---|---|
| کشور | آلمان |
| نام فارسی | کُلْن |
| نام لاتین | (Cologne(köln |
| جمعیت | 1,087,353 نفر (2023) |
| موقعیت | 35کیلومتری جنوب شرقی دوسلدورف |
| ارتفاع از سطح دریا | 37 متر |
| تولیدات و صنایع مهم | تولید خودروی فورد، ماشین‌آلات، وسایل برقی، مواد شیمیایی، پوشاک و مواد غذاییT تولید ابزار زیست‌محیطی و مواد شیمیایی و مدیریت زباله |
| برخی بناهای مهم | برج قرون 1 تا 3م، کلیسای جامع |
| استان یا ایالت | نورد راین ـ وستفالن |
| مساحت | 405,15 کیلومتر مربع |
کُلْن (Cologne(köln))
(یا: کولونْیْ) بندر صنعتی و تجاری در نورد راین ـ وستفالن[۱] آلمان، واقع در کرانۀ چپ رود راین، به فاصلۀ ۳۵کیلومتری جنوب شرقی دوسلدورف[۲]. 1,087,353 نفر جمعیت دارد (2023) و مساحتش 405,15 کیلومتر مربع است. در ارتفاع 37 متری از سطح دریا قرار دارد. مرکز مهم صنعتی برای تولید خودروی فورد، ماشین‌آلات، وسایل برقی، مواد شیمیایی، پوشاک و مواد غذایی است. سایر صنایع آن عبارت‌اند از تولید ابزار زیست‌محیطی و مواد شیمیایی و مدیریت زباله. رومی‌ها در ۳۸پ‌م آن را بنا کردند و از ۱۲۸۸م تا عصر ناپلئون[۳] از شهرهای آزاد امپراتوری بود. در ۱۸۱۵ به پروس[۴] واگذار شد. ساخت کلیسای جامع آن به سبک گوتیک[۵] در قرن ۱۳م آغاز شد، اما برج‌های دوقلوی آن در قرن ۱۹ تکمیل شدند (۱۸۸۰). در شمال شهر، معادن زغال‌سنگ رور[۶] قرار دارد که سوخت بسیاری از کارخانه‌های کلن را تأمین می‌کند. در بمباران‌های هواییِ جنگ جهانی دوم، به‌‌ویژه حملۀ هزار فروند بمب‌افکن در ۳۰ مه ۱۹۴۲، به‌شدت آسیب دید. ۸۵ درصد از شهر و سه پل بر رود راین ویران شدند. کلن دو دانشگاه دارد؛ دانشگاه قدیمی‌تر در ۱۳۸۸م گشایش یافت، امّا در ۱۷۹۷ ناپلئون آن را تعطیل کرد و در ۱۹۱۹ بازگشایی شد. محدودۀ قرون وسطایی شهر را هنوز می‌توان از خیابان‌های نیم‌دایره‌ای تشخیص داد که خط دیوارهای قدیمی را مشخص می‌کنند. سه دروازۀ قدیمی نیز در شهر دیده می‌شود. از آثار برجامانده از دوران روم باید به برج قرون ۱ تا ۳م اشاره کرد. کلیسای جامع آن به سبک گوتیک از زیبا‌ترین بناهای اروپاست. سنگ بنای آن در ۱۲۴۸م در محل کلیسایی قدیمی‌تر گذاشته شد و سالن آن در ۱۳۸۸م آماده بهره‌برداری شد. برج جنوبی آن که حدود ۵۵ متر ارتفاع دارد، در ۱۴۴۷م ساخته شد. سپس عملیات ساختمانی حدود ۴۰۰ سال متوقف شد، امّا در قرن ۱۹ از سرگرفته و از حمایت کلیسای کاتولیک و پروتستان[۷] برخوردار شد. سرانجام کلیسای جامع در ۱۸۸۰ تکمیل شد و با حضور ویلهلم اول[۸] و شاهزادگان آلمانی گشایش یافت. بقایایی از مجوسان[۹] شرق (ضریح بزرگ سه شاه، که امپراتور فردریک اول[۱۰] استخوان‌های آنان را در ۱۱۶۲م با خود به این‌جا آورد)، نقاشی‌های اشتفان لوخنر[۱۱]، از قرن ۱۵م و شیشه‌های رنگی از قرن ۱۴م در کلیسا دیده می‌شود. در غرب کلن ذخایر عظیم زغال قهوه‌ای (لیگنیت[۱۲]) قرار دارند. لنگرگاه[۱۳] کنار رود راین، سالیانه ۸.۵میلیون تُن بار جابه‌جا می‌کند. برخی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های تجاری اروپا در این‌جا برپا می‌شوند. و با فرودگاه وان[۱۴] در بُن[۱۵] شریک است. اوبی[۱۶]، قبیلۀ ژرمنی در حدود ۳۷پ‌م کلن بنا کرد. آگریپا[۱۷]، امپراتور روم، آنان را وادار کرده بود از ساحل راست به کرانۀ چپ راین مهاجرت کنند. کلن از همان دوران اولیۀ مسیحیت، اسقف‌نشین بود و در۷۸۵م، در عهد شارلمانی[۱۸]، اسقف اعظم‌نشین شد. در۱۲۰۱م، به فدراسیون تجاری اتحادیۀ هانسایی [۱۹]پیوست و تا قرن ۱۶ شهر تجاری بسیار ثروتمندی بود.