تقی خان درانی
تقی خان دُرّانی (سدۀ 12هجری)
از یاغیان زمان پادشاهی کریم خان زند، و نخستین حاکم بومی کرمان که نزدیک به چهارسال بر آنجا استیلا داشت. او که از اهالی قریۀ دران واقع در 75کیلومتری شمال کرمان و شغلش کوره‌چی و زغال‌فروشی بود و برای فروش زغال به شهر می‌برد، بر اثر واقعه‌ای ناخواسته مورد ظلم و ستم حاکم کرمان در دورۀ زندیه، خدامرادخان زند، قرار گرفت. تقی خان پس از التیام جراحات وارده بر بدنش، چندتن از دلیرمردان و تیراندازان ماهر روستا را دور خودش جمع کرد و به قصد انتقام جویی، به یاغیگری پرداخت. رفته رفته، مردم ستمدیده از مأموران دولت نیز به او پیوستند. تقی خان دُرّانی نیز فرصت را مغتنم شمرد و با جمعیتش شهر کرمان را به تصرف درآورد، حاکم را کشت و خود به جایش نشست. او پس از استیلای کامل بر کرمان، تمام اموالی که خدامرادخان در مدت حکومت چهارساله‌اش در کرمان جمع‌آوری کرده بود را برای خود تصرف کرد. کریم خان زند نیز افرادش را برای سرکوب کردن تقی خان و تصرف کرمان فرستاد. تقی خان، در چندین جدال با فرستادگان کریم خان، سرانجام اسیر و به شیراز برده شد. او به محض ورود، به دستور کریم خان زند مجازات و به دار آویخته شد. او را در حالی دار می‌زدند که به کریم خان ناسزا می‌گفت و مظالم او را برمی‌شمرد. مردم کرمان شبانه جسد او را از قصر کریم خان دزدیدند و در تنگۀ الله اکبر شیراز (دروازه قرآن فعلی) دفن کردند.