جرجانی، اسماعیل بن حسین (۴۳۵ق)
جُرجانی، اسماعیل بن حسین (۴۳۵ق)
پزشک بزرگ ایرانی و نویسندۀ ذخیرۀ خوارزمشاهی، که به فارسی و عربی می‌نگاشت. به محافل ادبا و دانشمندان دینی رفت و آمد می‌کرده است و برای تحصیل علم و به‌خصوص فراگرفتن حدیث به نیشابور رفت. درمورد آموزش پزشکی در مجالس درس ابن ابی صادق نیشابوری شرکت می‌کرد. در ۵۰۴ق به خوارزم رفت و به‌خدمت خوارزمشاه قطب‌الدین محمد پیوست، کسی که کتاب ذخیره را به او هدیه کرد. این کتاب اولین دایرةالمعارف طبی به زبان فارسی است. اهمیت جرجانی در طب از دو نظر است: اول این‌که پس از ابن سینا اولین طبیبی است که کلیۀ فصول پزشکی را مورد توجه و بحث قرار داده؛ دوم این‌که بخش اعظم کتاب‌های خود را به فارسی تألیف کرده است. آثار دیگر اوست: اغراض‌الطب؛ یادگار؛ تذکرةالاشرفیه فی الصناعةالطبیه.