حاج احمد کبابی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

حاج احمد کبابی (سدۀ 13ق)

(با نام اصلی: حاج احمدخان سرتیپ، معروف به حاج احمدخان کبابی، و نیز حاج احمدخان سرتیپ كبابی بندرعباسی) از رجال عصر قاجار. در زمان ناصرالدین شاه قاجار، سال‌ها حاكم بوشهر بود. سرتیپ احمدخان اهل شعر و ادب بود و چهار كتاب خطی او به مركز اسناد و كتابخانه مركزی دانشگاه تهران اهدا شده است. در دوره‌ای زندگی می‌كرد كه ايران تلاش داشت نقش فعال‌تری در خليج فارس ايفا کند. او نمایندگی ایران در بغداد را برعهده داشت. در مقام وزیر یا وکیل برای خاندان بوسعیدی در مسقط به خدمت پرداخت. همچنین، به عنوان حاكم بندرعباس زمينه‌های انتقال و ادغام اداری آن بندر در ساخت ديوانسالاری قاجار را فراهم ساخت. اگرچه به علت تحول گرا نبودن ساختار اداری دولت قاجار، حكومت نتوانست از اين فرصت به درستی بهره ببرد. حكومت حاج احمدخان تا حدود 1287ق در بندرعباس ادامه يافت. در اين سال، او از كار بركنار شد و يكی از دشمنان و مخالفانش با نام احمدشاه خان مينابی كه منصب كلانتری ميناب در خانواده اش موروثی بود، به عنوان حاكم بندرعباس تعيين شد. با اين حال، او همچنان يكی از افراد بانفوذ در منطقه باقی ماند.

خاندان حاج احمدخان کبابی، از جمله خاندان‌های ديوانسالار جنوب ايران بود كه نزديک دو قرن در دو حكومت رقيب و گاه دشمن ایران و مسقط، در بالاترين مناصب اداری، به كار گماشته شدند. جد آنها حاج علیشاه، معروف به ملاعلیشاه، در دورۀ نادر شاه وارد دستگاه نظامی شد. در خصوص خاستگاه ملاعلیشاه اختلاف نظر وجود دارد. اما سديدالسلطنه که از نوادگانش بوده و اسناد خانوادگی‌اش را در اختيار داشته است، نوشته كه اقوام پدری‌اش در بندر كنگ زندگی می‌كرده‌اند و در زمان حاج حسين شاه، فرزند ملاعلیشاه، از كنگ به مسقط رفته‌اند. پس از مرگ ملاعلیشاه، فرزندش حاج حسين شاه جانشين پدر در نيروی دريايی امام مسقط شده است.