خاتم ولایت
خاتم ولایت
در اصطلاح عرفان، سالکی که همۀ مقامات را طی کرده و به پایان راه کمال رسیده است. عرفا نبوت را با رسالت حضرت محمد (ص) به‌پایان می‌برند و نیز معتقدند که ولایت هم مانند نبوت خاتمی دارد که ولایت به او ختم می‌شود؛ اما گرایش‌های مختلف تصوف در موضوع ختم ولایت با یکدیگر اختلاف دارد و خاتم ولایت را به نام‌های خاتم ولایت مطلقه، خاتم ولایت مقیده و خاتم ولایت محمدیه نامیده‌اند. صوفیان شیعه‌مذهب معتقدند که خاتم ولایت مطلق علی (ع) است و خاتم ولایت مقیده و خاتم ولایت محمدیه، فرزندان علی (ع) تا مهدی (ع) است که ولایت به او ختم می‌شود. برخی از صوفیان، ازجمله ابن عربی، ولایت را باطن نبوت می‌دانند که با ختم رسالت قطع نمی‌شود و برحسب استعداد، هر ولی را چیزی از ولایت به ظهور می‌رسد تا آن‌گاه که تمام آن مراتب در فرد مستعد و کاملی ظاهر می‌شود و ولایت به او ختم می‌گردد؛ آن‌گاه وی را ختم ولایت نامند. آنان معتقدند که عیسی (ع) خاتم ولایت مطلقه است که در آخر زمان رجعت خواهد کرد و خاتم ولایت مقیده یکی از اولیاست. نیز ← ولایت