رضا قطبی
| Reza Ghotbi رضا قطبی | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1318ش |
| درگذشت | پاریس 6 شهریور 1403ش |
| محل زندگی | ایران - فرانسه |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مهندسی برق - پلی‌تکنیک پاریس |
| شغل و تخصص اصلی | مدیر ارشد فرهنگی |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| خویشاوندان سرشناس | فرح دیبا (دخترعمه) |
رضا قطبی (تهران 1318 - پاریس 6 شهریور 1403ش) Reza Ghotbi
(نام اصلی: عبدالرضا قطبی) مدیر ارشد فرهنگی، و رئیس تلویزیون ملی ایران از ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ش. فرزند محمدعلی قطبی و لوئیز صمصام بختیاری (از نوادگان نجفقلی‌خان صمصامالسلطنه بختیاری) بود. در دوران کودکی، شوهرعمهاش سهراب دیبا فوت کرد و پس از آن، فریده دیبا به همراه تنها فرزندش فرح که یک‌سال از رضا قطبی بزرگ‌تر بود، در خانۀ برادرش زندگی کرد و تحت حمایت مالی او بود. رضا و فرح در کنار يکديگر بزرگ شدند.
رضا قطبی تحصیلات ابتدایی را در مدرسۀ ایتالیایی‌ها و دورۀ دبیرستان را در مدرسۀ فرانسوی‌ها طی کرد و از آن‌جا دیپلمش را گرفت. او در دروس ریاضی استعداد خوبی داشت. قطبی به کمک بورس خیریۀ ایزابل تهران به همراه دخترعمه‌اش فرح برای ادامۀ تحصیل راهی فرانسه شد و در رشتۀ مهندسی برق در پلی‌تکنیک پاریس، به تحصیل پرداخت. پس از فارغالتحصيلی و بعد از ازدواج فرح با محمدرضا شاه پهلوی در ۱۳۳۸ش، به ایران بازگشت. رضا قطبی به حلقۀ ياران دربار فرح پیوست که همگی از دوستان دوران تحصيلش در پاريس بودند. فرح وضعيت شغلی دایی‌اش محمدعلی قطبی را ارتقاء بخشید و برای پسردايی‌اش هم مشابه همين اقدام را انجام داد. قطبی مدتی در دانشگاه صنعتی آريامهر (شريف کنونی) به تدريس رياضيات مشغول شد. سپس در دفتر کوچکی وابسته به وزارت اطلاعات و جهانگردی به کار پرداخت و کارش تهیۀ طرح‌های مربوط به تأسيس يک تلويزيون ملی بود. او که از مشاوران فرهنگی فرح بود، پس از تأسيس تلويزيون ملی، به ریاست تشکیلات جدید سازمان تلویزیون ملی ایران منصوب شد و تا 1357ش و زمان پیروزی انقلاب، در این سمت بود.
اواخر 1345ش فرح پهلوی تصمیم به تأسیس سازمان جشن هنر شیراز گرفت. پس از تصویب طرحش در 1346ش، او رضا قطبی را به مدیرعاملی این سازمان منصوب کرد. برنامهریزی برای جشن هنر شیراز که مدت 10سال در شهریورماه و در شهر شیراز برگزار میشد، برعهدۀ رضا قطبی بود. قطبی به همراه شجاعالدین شفا، مشاور فرهنگی شاه، طرح تغییر تقویم کشور را به تقویم شاهنشاهی ارائه کرد. پس از پیروزی انقلاب، قطبی مدتی مخفیانه در تهران زندگی می‌کرد تا این‌که فرح با پرداخت هزینۀ بسیار، وسیلۀ فرار او را فراهم کرد. پس از مرگ شاه، قطبی بار دیگر به حلقۀ یاران فرح پیوست. رضا قطبی در اروپا همراه با فرح در اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کرد.