ابن کمونه، سعد بن منصور ( ـ حله ۶۸۳ق)

ابن کَمّونَه، سعد بن منصور ( ـ حلّه ۶۸۳ق)

سعد بن منصور بن کمونه
درگذشت	حله ۶۸۳ق
ملیت	عراقی
شغل و تخصص اصلی	فیلسوف
شغل و تخصص های دیگر	پزشک
لقب	عزالدوله، شیطان الحکماء
آثار	الابحاث عن الملل الثلاث؛ الکاشف؛ الملتقط من کتاب زبدهالنقص و لباب الکشف
گروه مقاله	فلسفه، منطق و کلام

(ملقب به عزالدوله) فیلسوف و پزشک مسلمان. اگرچه ابن کمونه را در پاره‌ای از منابع مسلمان و شیعه دانسته‌اند، ولی به دلایل نامعلومی حتی برخلاف منابع کهن، یهودی یا یهودی‌الاصل نیز دانسته شده است. گویا این نسبت برگرفته از چگونگی گفتار او در کتاب الابحاث عن الملل الثلاث است؛ وی در این کتاب در مقام رد بر یهود پاسخ‌هایی تفصیلی بیان داشته که این نوع دفاع را در مقابل مسیحیت و اسلام مطرح نکرده است. در هر صورت همین کتاب دست‌مایۀ تکفیر او در بغداد و درنتیجه فرار او به حلّه شد. اما عمدۀ شهرت ابن کمونه به واسطۀ شبهۀ مشهور او در توحید است که این شبهه «افتخار الشیاطین» و خود او «شیطان‌الحکماء» خوانده شده است. از ابن کمونه افزون بر نامه‌هایش به نصیرالدین طوسی، نجم‌الدین کاتبی و شمس‌الدین محمد جوینی، حدود ۳۰ اثر مهم برجای مانده که از آن جمله‌اند: التنقیحات فی شرح التلویحات که شرحی بر تلویحات سهروردی است؛ الکاشف مشتمل بر یک دورۀ منطق، طبیعات و الهیات؛ ملتقط تلخیص‌المحصل که منتخبی از اثر خواجه نصیر است؛ الملتقط من کتاب زبدةالنقص و لباب‌الکشف در شرح و نقض و ردِ اشارات ابن‌ سینا.