شجاع السلطنه، حسنعلی میرزا (۱۲۰۳ ـ ۱۲۷۰ ق)
شجاع‌السّلطنه، حسنعلی میرزا (۱۲۰۳ـ۱۲۷۰ق)
از شاهزادگان و حکام قاجار. ششمین پسر فتحعلی‌شاه قاجار بود و در ۱۵ سالگی حکومت تهران به او تفویض و علاوه بر آن، حکومت بسطام، جاجرم و تصدی امور ترکمانان به وی محول شد. در ۱۲۲۴ق، جشن عروسی پدرش با طاووس خانم، ملقب به «تاج‌الدوله»، را فراهم کرد. در ۱۲۳۱ق، به حکومت خراسان رسید و ملقب به «شجاع‌السلطنه» گردید. وی امنیت را در آن سامان برقرار و چندبار به تسخیر هرات اقدام کرد، اما براثر اطاعت و تقدیم پیشکش حاکم آن‌جا، از این کار صرف‌نظر کرد. شجاع‌السلطنه دوبار به تهران احضار شد و سرانجام در ۱۲۳۸ق، از حکومت خراسان عزل شد و نزد برادرش حسینعلی میرزا فرمانفرما به شیراز رفت، اما بار دیگر به حکومت خراسان منصوب شد (۱۲۳۹ق) و در ۱۲۴۱ق، هرات را فتح کرد و فرزندش ارغون میرزا را در آن‌جا گمارد. در ۱۲۴۳ق، شورش یزد و کرمان را فرونشاند و شاه حکومت آن‌جا را به او داد. در ۱۲۴۶ق، بار دیگر به تهران احضار و دو سال بعد مأمور سرکوب شورش کهگیلویه و دشتستان شد و پس از آن به حکومت کرمان رسید. پس از درگذشت فتحعلی‌شاه (۱۲۵۰ق)، او و برادرش، حسینعلی میرزا، علیه سلطنت محمدشاه شوریدند اما شکست خوردند و دستگیر شد. به دستور محمدشاه از هر دو چشم نابینا گردید و در زندان اردبیل حبس شد (۱۲۵۱ق)، سپس به تبریز انتقال یافت و تحت نظر قرار گرفت. شجاع‌السلطنه طبع شعر داشت و «شکسته» تخلّص می‌کرد.