اقبال آشتیانی، عباس (آشتیان ۱۲۷۵ـ ایتالیا ۱۳۳۴ش)
عبّاس اِقبال آشتیانی (آشتیان ۱۲۷۵ـ ایتالیا ۱۳۳۴ش)
| عباس اقبال آشتیانی | |
|---|---|
| زادروز |
آشتیان ۱۲۷۵ش |
| درگذشت | ایتالیا ۱۳۳۴ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | لیسانس ادبیات- دانشگاه سوربون |
| شغل و تخصص اصلی | پژوهشگر و مصصح |
| شغل و تخصص های دیگر | مورخ و روزنامه‌نگار |
| آثار | تجارب السلف هندوشاه نخجوانی (۱۳۱۳ش)؛ تاریخ طبرستان ابن اسفندیار (۱۳۲۰ ش) |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
مصحح، ادیب، مورخ و روزنامه‌نگار ایرانی. در دارالفنون تهران درس خواند. همان‌جا با بزرگان ادب آشنا شد و رفته‌رفته به مقاله‌نویسی در مطبوعات و نوشتن کتاب‌های درسی پرداخت. در ۱۳۰۳ش به فرانسه رفت و از دانشگاه سوربون در رشتۀ ادبیات دانشنامۀ لیسانس گرفت. در پاریس با علامه محمد قزوینی آشنا شد. پس از بازگشت، در ۱۳۱۳ش به عنوان یکی از نخستین افراد، استاد دانشگاه تهران و در ۱۳۱۷ش هم عضو پیوستۀ فرهنگستان ایران شد. در ۱۳۲۳ش ماهنامۀ یادگار را بنیاد گذارد که انتشار آن پنج سال ادامه داشت. در ۱۳۲۸ش وابستۀ فرهنگی ایران در ترکیه شد و سپس به ایتالیا رفت.
مقاله‌های پرشماری از او در مطبوعات، به‌ویژه مجلۀ یادگار، به‌چاپ رسیده و کتاب‌هایی در تاریخ و جغرافیا برای تدریس در دبیرستان‌ها تألیف کرده است. او بعد از محمد قزوینی در شمار معدود پژوهشگرانی است که شیوهٔ جدید تحقیق علمی را در تاریخ‌نویسی و تصحیح متون رواج دادند. نخستین کتابی که از اقبال منتشر شد دورهٔ تاریخ عمومی برای سال اول دبیرستان بود. عباس اقبال در شمار نخستین پژوهشگرانی است که شیوهٔ ساده‌نویسی و تصحیح متون در ایران بعد از مشروطیت را دایر کردند. شیوهٔ اقبال در تاریخ‌نویسی شیوه‌ای التقاطی است، بدین معنی که امانت تاریخ‌نویسان قدیم ایرانی و اسلامی را با روش انتقادی مورخان غربی توأم ساخته است. کتاب تاریخ مغول او از منابع بسیار مهم در جریانات حملۀ مغول به ایران و مسائل پس و پیش آن است.
از تصحیحات اوست: حدایق‌السحر فی دقایق‌الشعر رشیدالدین وطواط (۱۳۰۸ش)؛ تجارب‌السَلَف هندوشاه نخجوانی (۱۳۱۳ش)؛ تاریخ طبرستان ابن اسفندیار (۱۳۲۰ ش)؛ کلیات عبید زاکانی (۱۳۲۱ش)؛ دیوان امیر معزی (۱۳۱۲ش)؛ بیان‌الادیان (۱۳۱۲ش)؛ لغت فرس (۱۳۱۹ش).
برخی دیگر از تألیفات: خاندان نوبختی (تهران، ۱۳۱۱ش)؛ تاریخ مفصل ایران از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه؛ تاریخ مغول (۱۳۱۲ش)؛ وزارت در عهد سلاطین سلجوقی (۱۳۳۸ش).
از ترجمه‌هایش: سه سال در دربار ایران؛ شعر و موسیقی در ایران قدیم؛ مأموریت ژنرال گاردان در ایران (۱۳۱۰ش).