ماضی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

ماضی

در اصطلاح دستور زبان، فعلی که بر وقوع عملی یا روی‌دادن حالتی در زمان گذشته دلالت کند و از بن ماضی (← بن_فعل) مشتق شده باشد. گونه‌های آن شامل ساده، نقلی، بعید، التزامی، استمراری، و ملموس است: ۱. ماضی ساده، وقوع عمل را به‌طور مطلق بیان می‌کند؛ به‌همین سبب، «ماضی مطلق» هم نامیده می‌شود و از بن ماضی + شناسه ساخته می‌شود. مثل «رفتم»؛ ۲. ماضی نقلی، بیانگر عملی است که وقوع آن در گذشته آغاز شده است و هنوز ادامه دارد و ساختِ آن از بن ماضی + ه (صفت مفعولی) + شناسه شکل می‌گیرد. مثلِ: «رفته‌ام»؛ ۳. ماضی بعید، بیانگر عملی است که در گذشتۀ دور، پیش‌تر از عمل دیگر، اتفاق افتاده باشد و از صفت مفعولی + بود + شناسه ساخته می‌شود. مثلِ «رفته بودم»؛ ۴. ماضی التزامی، بیانگر عملی است که در گذشته ممکن است وقوع یافته باشد و از صفت مفعولی + باش + شناسه ساخته می‌شود. مثل: «رفته باشم»؛ ۵. ماضی استمراری، بیانگر عملی است که در گذشته، پیوسته وقوع می‌یافته و اکنون پایان گرفته است. از پیشوند «می» + فعل ماضی ساده ساخته می‌شود. مثال «می‌رفتم»؛ ۶. ماضی مستمر، برای بیان عملی است که در گذشته درحال وقوع‌یافتن بوده است و از ماضیِ سادۀ فعلِ معین + ماضیِ استمراریِ فعل اصلی ساخته می‌شود. مثل «داشتم می‌رفتم».