ابوحیان غرناطی، محمد (غرناطه ۶۵۴ـ قاهره ۷۴۵ق)
| ابوحیان غرناطی | |
|---|---|
| زادروز |
غرناطه ۶۵۴ق |
| درگذشت | قاهره ۷۴۵ق |
| ملیت | عرب |
| شغل و تخصص اصلی | نحوی و مفسر قرآن |
| شغل و تخصص های دیگر | شاعر |
| آثار | الادرا‌ک‌للسان الاتراک؛ البحر‌المحیط؛ تحفةالاریب بما فی‌القرآن‌الغریب؛ اعراب‌القرآن و لغات‌القرآن؛ تذکرة‌النجاة؛ منبع‌السالک فی‌الکلام علی‌الفیة ابن مالک؛ و التذییل و التکمیل فی شرح‌التسهیل |
| گروه مقاله | دین اسلام |
ابوحیّان غَرناطی، محمد (غرناطه ۶۵۴ـ قاهره ۷۴۵ق)
(نام کامل: اثیرالدین محمد بن یوسف بن علی بن حیان نفری غرناطی اندلسى) نحوی، شاعر و مفسر قرآن. از قبیلۀ بربر نژاد نغز بود. تا ۶۹۸ق نزد ابن نحاس نجوم آموخت و پس از آن جانشین استادش شد. در ابتدا پیرو مذهب ظاهریه بود، سپس به مذهب شافعی گروید. افزون بر عربی، زبان فارسی و ترکی و حبشی نیز می‌دانست. کمابیش ۶۰ کتاب تألیف کرد که جز ده کتاب از او باقی نمانده است. در مدح نحویانی بزرگ چون سیبویه نیز اشعاری سرود که در آثار صفدی و ابن خطیب آمده است. در اواخر عمر نابینا شد.
از آثارش: الادرا‌ک‌للسان الاتراک، که از کهن‌ترین آثار در دستور زبان ترکی است (استانبول، ۱۳۵۰ق/۱۹۳۳)؛ البحر‌المحیط، در تفسیر نحوی قرآن و از تفاسیر مهم قرآن کریم (قاهره ۱۳۲۸ق)؛ تحفةالاریب بما فی‌القرآن‌الغریب (بغداد، ۱۳۹۷ق)، التقریب‌المقرب خلاصه‌ای است از کتاب المقرب ابن عصفور، که به کوشش عفیف عبدالرحمان به چاپ رسیده است (بیروت، ۱۴۰۲ق)؛ اعراب‌القرآن و لغات‌القرآن؛ تذکرة‌النجاة، در مباحث صرفی و نحوی؛ این اثر به کوشش عفیف عبدالرحمان به چاپ رسیده است (بیروت، ۱۴۰۶ق)؛ منبع‌السالک فی‌الکلام علی‌الفیة ابن مالک، شرحی است بر الفیۀ ابن مالک که به کوشش سیدنی ککینه به چاپ رسیده است (نیوهیون، ۱۹۴۷). التذییل و التکمیل فی شرح‌التسهیل، شرح و نقدی است مفصل بر التسهیل ابن مالک و دیوان که به کوشش احمد مطلوب و خدیجۀ حدیثی به چاپ رسیده است (بغداد، ۱۳۸۸ق).