مشیرالسلطنه ، احمد (مازندران ۱۲۶۰ـ تهران ۱۳۲۹ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُشیرُالسَّلطنه‌، احمد (مازندران ۱۲۶۰ـ تهران ۱۳۲۹ق)

معروف به «منشی‌باشی» وزیر و صدراعظم ایران در دورۀ قاجاریه. برادر میرزا محمودخان‌ مازندرانی‌ (مدیرالدوله‌) معروف‌ به‌ «مستوفی» بود و تحصیلات‌ خود را نزد معلمان‌ عصر فرا گرفت‌ و در حُسن‌ خط‌ و نگارش‌ و انشاء تبحر یافت‌. در۱۲۸۰ق، همراهِ‌ برادرش‌ وارد دستگاه‌ مظفرالدین‌‌شاه‌ گردید و وزیر و پیشکار کل‌ آذربایجان‌ شد (۱۲۹۷ق)، اما به‌‌دلیل‌ ناتوانی‌ در دفع‌ فتنۀ‌ شیخ‌ عبیدالله‌ برکنار شد. در ۱۳۰۰ق، ملقب‌ به «مشیرالسلطنه» گردید و پس از آن، دو بار به حکومت گیلان و طوالش منصوب شد (۱۳۰۲ و ۱۳۰۹ق). سپس‌ به‌ وزارت‌ خزانه‌ (۱۳۱۴ق) و وزارت‌ عدلیه‌ (۱۳۲۵ق) رسید. وی‌ پس‌ از انقلاب‌ مشروطیت‌ در ۱۳۲۵ق، به‌صدارت‌ رسید و تا ۱۳۲۷ق در این مقام بود. او چهار کابینه‌ معرفی‌ کرد و در تمام‌ آن‌ها خود وزیر داخله‌ (کشور) بود. واقعۀ به‌توپ‌بستن مجلس به دستور محمدعلی‌شاه در دورۀ دوم صدارت وی اتفاق افتاد. او در ۱۳۲۹ق ترور شد و مدت‌ها تحت‌ درمان‌ بود. پس از مرگ در قم دفن شد.